Chương 1: “Chọn lấy phần tốt. Quyết định trong Tin Mừng theo thánh Luca” trình bày việc dựa theo Tin Mừng Luca để tìm ra lời giải đáp từ Kinh Thánh cho câu hỏi về những quyết định. Mở đầu Phúc Âm của mình, thánh Luca đã chỉ cho chúng ta hai cách có thể phản ứng với thông điệp của sứ thần truyền tin:
- Chúng ta có thể giống như ông Dacaria dùng những lý lẽ hợp lý để tránh quyết định và dẫn đến sự nghi ngờ.
- Chúng ta có thể giống như Mẹ Maria tham gia vào cuộc đấu tranh nội tâm được thúc đẩy bởi thiên thần và dẫn đến sự tin tưởng, phó thác.
Vậy chúng ta sẽ giống ai? Giống Mẹ Maria dám chấp nhận những thôi thúc bên trong hay giống ông Dacaria dùng lý lẽ hợp lý để tránh quyết định? Trong Lc 4,1-13, Satan cám dỗ Chúa Giêsu phải đối mặt với quyết định chọn lấy chính mình và vinh quang của mình hay đi theo ý muốn của Thiên Chúa. Giống như Chúa Giêsu, chúng ta liên tục bị cám dỗ và chỉ lựa chọn làm theo những thứ khiến bản thân mình thấy dễ chịu. Tuy nhiên, dù như thế nào, chúng ta cũng phải luôn quyết định chỉ phục vụ cho Thiên Chúa thay vì cho bản ngã của chính mình. Để đi vào phần chủ đề của chương: “Chọn lấy phần tốt”; trong Lc 10,42, bà Maria quyết định từ bỏ công việc phục vụ, có một quyết định khác. Bà quyết định lắng nghe lời của Chúa, dù Matta – chị gái của bà đã không đồng ý với quyết định này. Maria đã chỉ chọn phần tốt nhất là lắng nghe Chúa Giêsu. Chính vì thế, trong mọi việc mình làm, chúng ta phải biết tập trung lựa chọn điều nào là quan trọng nhất để ta có thể sống một cách hoà hợp nhất với con người thật của mình.
Chương 2: “Tự quyết định. Con người là một quyết định” trình bày việc con người thông qua quá trình quyết định, cân nhắc để hình thành cá tính mang đậm bản sắc cá nhân và độc nhất của mình. Nhà triết học Đan Mạch Soren Kierkegaard đã đặt con người đứng trước quyết định tất yếu: Con người quyết định về bản thân mình sẽ tồn tại như thế nào trong lịch sử và lịch sử được hình thành từ chính những quyết định của con người. Tác giả muốn nhấn mạnh việc nếu chúng ta không tự quyết định thì chưa trưởng thành và rất khó để phát triển được. Bản chất của con người là do họ tự quyết định, tự chịu trách nhiệm và tự định hình nên con đường cho chính mình. Đức tin là một trong những yếu tố cơ bản và quan trọng giúp chúng ta có thể đưa ra quyết định hướng về Thiên Chúa. Thông qua những quyết định, mỗi con người đều viết nên cuộc đời của riêng mình. Đối với Thần học, “quyết định” là suy nghĩ một cách đúng đắn về Thiên Chúa và sâu sắc về con người.
Chương 3: “Bạn không thể làm được việc lớn nếu bạn né tránh mạo hiểm. Yếu tố gây cản trở quyết định” trình bày những yếu tố gây cản trở quyết định của bạn như: theo chủ nghĩa hoàn hảo, do bản thân luôn hy vọng có thể mở ra được mọi khả năng tiềm ẩn trong cuộc sống và nỗi sợ hãi. Đó là những yếu tố cản trở mà tác giả đã đưa ra để chúng ta mổ xẻ nó mà rút ra những bài học, nhằm giúp chúng ta dễ dàng gạt bỏ đi những cản trở, để mỗi người quyết định để viết nên lịch sử của cuộc đời mình. Dám đưa ra quyết định là người dám liều lĩnh làm những việc khó khăn, dám bước ra khỏi vỏ ốc để bộc lộ bản thân mình và thể hiện mọi khía cạnh của bản thân trước mọi người.
Chương 4: “Hãy lắng nghe tiếng nói lương tâm. Yếu tố giúp đưa ra quyết định” trình bày ba yếu tố giúp chúng ta đưa ra quyết định là: các thái độ để quyết định, cầu nguyện và con đường tập luyện cụ thể.
- Các thái độ để quyết định như: phải kiểm tra suy nghĩ của bản thân, lắng nghe tiếng lòng và không phụ thuộc vào phản ứng của người khác, tâm thế sẵn sàng để nhận thất bại và tin tưởng vào bản thân.
- Cầu nguyện: trợ giúp chúng ta có thể đưa ra quyết định, nhưng Thiên Chúa sẽ không đưa ra quyết định thay cho chúng ta, mà giúp chúng ta có thể tự mình khám phá ra những lựa chọn để quyết định.
- Con đường tập luyện cụ thể qua những cách thức như: hình dung được hình ảnh của bạn trong tương lai; giống cách thức 1, nhưng khác biệt về thời gian tưởng tượng; tin vào những giấc mơ và những dấu hiệu mà Chúa cho chúng ta thấy
Đó là ba yếu tố giúp chúng ta đưa ra quyết định, nhưng không phải lúc nào cũng đúng đắn. Tóm lại, ba yếu tố này giúp chúng ta không bị trì hoãn quá lâu trong quá trình quyết định, nhưng không hẳn là sẽ phù hợp cho từng người, mà khuyến khích để tham khảo.
Chương 5: “Quyết định là dám chịu trách nhiệm. Quyết định và trách nhiệm” trình bày việc chúng ta phải chịu trách nhiệm về những quyết định của mình, về hành vi của mình và những hệ quả mà nó mang lại. Việc chúng ta đưa ra một lựa chọn không chỉ ảnh hưởng đến bản thân mà còn ảnh hưởng đến mọi thứ xung quanh và cả thế giới. Đó là lý do tại sao chúng ta phải chịu trách nhiệm với tất cả các quyết định hàng ngày của mình. Trong mọi việc chúng ta nghĩ và làm luôn có mối liên kết với người khác. Nhiệm vụ của chúng ta là làm cho thế giới nên nhân văn và yêu thương hơn qua các mối liên kết đó.
Chương 6: “Các quyết định đòi hỏi ý thức của chính bạn. Quyết định và nghi thức” trình bày việc hàng ngày chúng ta phải đưa ra nhiều quyết định. Vì vậy, chúng ta có thể đặt ra một khuôn khổ nhất định và sống theo nó. Theo cách này, nó sẽ giúp chúng ta biết một ngày của mình sẽ vận hành như thế nào. Thực tế, chúng ta liên tục phải đối mặt với nhiều tình huống cần đưa ra quyết định. Nhưng thông qua các nghi thức, chúng ta có thể thực hiện những quyết định cơ bản trong cuộc sống. Các nghi thức sẽ mang lại cho chúng ta sức mạnh để làm những điều quan trọng bằng cách loại bỏ những tác động bên ngoài vốn đòi hỏi chúng ta phải đưa ra quyết định. Thí dụ: Đi hành hương đến một nơi linh thiêng trước khi đưa ra quyết định hay dâng cúng vào nhà thờ để tìm ra câu trả lời rõ ràng. Tất cả việc “đi hành hương, dâng cúng” đều là những nghi thức để đưa ra quyết định.
Chương 7: “Mỗi khoảnh khắc bạn đều phải đưa ra một lựa chọn khác nhau. Các loại hình quyết định” trình bày về các loại hình quyết định như sau:
- Quyết định liên quan đến cuộc sống: Mỗi quyết định liên quan đến cuộc sống của chúng ta phải được đưa ra vào những thời điểm thích hợp. Nếu bỏ lỡ thời khắc đó, có thể cuộc sống khi đó của bạn đã được quyết định theo một hướng khác. Chính vì thế, chúng ta cần thận trọng trước khi đưa ra những quyết định.
- Quyết định giữa vợ chồng với nhau: Bất cứ ai đã có gia đình nên cố gắng tìm ra một phương án để có thể tôn trọng ý kiến của cả hai và không để ai chịu thiệt thòi, dù đó là những chuyện thường nhật hay lớn lao giữa hai vợ chồng.
- Quyết định tại nơi làm việc: Trong công việc, mỗi thành viên của bộ phận phải có ý thức chịu trách nhiệm về quyết định của mình thì quyết định của bộ phận mới có thể được đưa ra một cách hữu ích.
- Quyết định trong đời sống hàng này: Để có thể đưa ra những quyết định nhanh chóng và có lợi cho nhau về những vấn đề cụ thể trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta phải biết cách thoả hiệp và thống nhất ý kiến.
- Quyết định liên quan đến sinh mệnh: Việc chúng ta lựa chọn giữa cái nhìn tích cực hay cái nhìn tiêu cực sẽ có ảnh hưởng rất khác nhau đến kết quả sau cùng. Việc đi trên con đường mang tên “cuộc sống” với tinh thần như thế nào là hoàn toàn phụ thuộc vào mỗi chúng ta.
- Quyết định được đưa ra cùng nhau: Giai đoạn đầu tiên cần phát biểu ý kiến của mình, xem xét lại suy nghĩ của bản thân đồng thời lắng nghe ý kiến của người khác, để có thể đưa ra so sánh về cảm xúc của bản thân, khi ta cảm nhận ý kiến của chính mình và khi cảm nhận ý kiến của người khác, lúc này không tranh luận. Giai đoạn tiếp theo là phải có người chịu trách nhiệm tổng thể và có trực giác nhận thức được chính xác thời điểm quyết định sau khi các thành viên đã chia sẻ ý kiến với nhau, không được đánh giá quyết định của từng thành viên. Giai đoạn cuối cùng là người chịu trách nhiệm thông báo kết quả quyết định cho tất cả các thành viên và chỉ khi quyết định này được đưa ra, chúng ta mới có thể chấp nhận quyết định đã được biểu quyết như một quyết định chung.
- Quyết định của lương tâm: Chúng ta phải lắng nghe lương tâm của mình bất cứ khi nào chúng ta đưa ra quyết định. Thông qua điều này, chúng ta cũng sẽ lắng nghe được tiếng nói của Thiên Chúa đang nói trong tâm hồn mỗi người chúng ta. Chúng ta phải tin tưởng vào người cố vấn mà Thiên Chúa đã ban tặng cho mình.
Lời kết: Những lời cầu nguyện sẽ giúp ta biết lắng đọng tâm hồn, nghe tiếng Chúa Thánh Thần hướng dẫn và cho từng lời kinh đó dẫn chúng ta tới việc quyết định tốt hơn. Trong mọi quyết định, mỗi người chúng ta hãy khẩn cầu ơn trợ giúp của Thiên Chúa, và cùng Mẹ Maria, mỗi quyết định của chúng ta sẽ là bài ca làm rạng Danh Thánh Chúa hơn.
Đây là một cuốn sách hữu ích, mỗi chúng ta nên đọc nó với lòng chân thành cởi mở, nhằm giúp mỗi người có nhận định tốt hơn về cuộc sống hàng ngày bằng những quyết định chọn lựa. Cuốn sách với những nội dung chính rõ ràng, những nhận thức sâu sắc về “quyết định” trong cuộc đời mỗi người mà tác giả đã nêu ra nhằm cho quý độc giả đang đứng giữa ngã ba đường, phân vân chọn lựa lý tưởng sống. “Hãy quyết định chứ đừng trì hoãn” đó là tư tưởng mà tác giả muốn gửi gắm đến quý độc giả, quyết định sẽ giúp bản thân trưởng thành hơn và cuộc sống thêm phong phú, hữu ích và đáng sống hơn. Đối với tôi, quyết định như thể chúng ta đi ra khỏi vỏ bọc của mình để dám chấp nhận đương đầu, không né tránh, giúp cho bản thân tôi thêm kiên cường, vững mạnh hơn và sống đúng với bản chất con người thật của mình.
(Chủng sinh Gioan B. Trần Văn Hoàn)
