Chắc hẳn khi nghe tin đầu đề cuốn sách phải chúng ta thường nghĩ rằng đây là một cuốn sách nhuộm màu vị đau thương và bi đát hoặc thất bại và rồi cái kết được đẩy lên cao cực độ là sự tha thứ. Hoặc có người sẽ liên tưởng đến dụ ngôn “người cha nhân hậu” để đoán nội dung tác phẩm này. Đây phải chăng là đề cao sự phung phí tình cảm và lòng thương xót của người cha chăng. Tuy nhiên những ai đã đọc cuốn sách này thì đều biết rằng cuốn sách không chỉ dừng lại ở một khía cạnh của lòng thương xót, của sự tha thứ mà còn giúp ta cảm nhận được vẻ phong phú, đẹp đẽ của cuộc sống muôn màu muôn vẻ quan trọng hơn những suy tư và bài học của tác giả sẽ cho cho ta nhận biết những giá trị cao quý của đời thường ta đang sống. Những phản tỉnh của tác giả sẽ là những bài học quý giá cho độc giả, đặc biệt là những người có chung lý tưởng với ngài.

Có lẽ những đoạn văn trong tập “nước mắt và tha thứ” này được viết theo hình thức bút ký nghĩa là mỗi chủ đề tác giả tường thuật lại câu chuyện, ký ức của chính mình và sau đó là những suy tư và lời khuyên của tác giả, cụ thể là cha Giuse Tạ Xuân Hòa. Mỗi một chủ đề đều kèm theo những câu chuyện hết sức chân thật và thực tế từng chi tiết được ghi lại cách tỉ mỉ và độc đáo. Nhiều người đọc xong có lẽ sẽ nghĩ đây phải gọi là nhật ký đời linh mục thì đúng hơn. Tác giả đã đi từ tương quan gia đình, rồi đến trường học, tiếp theo là giáo xứ nơi mà ngài coi sóc và sau cùng là những khía cạnh đạo đức trong đời sống.

Về khía cạnh gia đình, tác giả đã làm nổi bật vẻ đẹp của người anh rể, kèm theo đó là một câu hỏi rất thú vị và câu trả lời đậm chất hài hước nhưng chân thực. Đó là “ai là người tốt nhất thế gian này?” và câu trả lời đó là “người anh rể”. Lý do là bởi người đó đã rước đi cho bố mẹ vợ một quả bom nổ chậm trong nhà. Bao lâu quả bom đó còn trong nhà thì bấy lâu cha mẹ vẫn còn lo lắng. Chắc chắn câu trả lời này đã gây ra bất ngờ cho người đọc bởi câu trả lời thường là bố mẹ là người tốt nhất trên thế gian này, ít ai lại có câu trả lời là anh rể. Tác giả đã ấn tượng mạnh mẽ bởi 2 người anh rể của mình. Anh rể cả là một người có dáng hình nhỏ nhưng có một đời sống nội tâm rất sâu sắc. Cả đời anh thích nhất một cuốn sách là cuốn Tân Ước anh rất siêng năng đọc và học hỏi giáo lý. Chính vì vậy mà mỗi lần được về nghỉ phép, anh rể cả chính là người bạn đối thoại kiến thức Kinh Thánh và giáo lý của tác giả. Anh rể thứ 2 thân hình cao to đối nghịch với anh rể cả. Anh có một sức khỏe vô biên mà trong làng khó tìm được người hơn anh. Dù to hay dù nhỏ nhắn, cả 2 anh rể được tác giả kể lại đều là mẫu người chịu khó hiền lành và hiếu thảo với gia đình và mọi người xung quanh. Tác giả đã miêu tả vẻ đẹp của hoa nhân đức toát ra từ đức tính tốt đẹp của những người thân trong gia đình, qua đó tác giả thể hiện sự trân trọng đối với những người thân của mình, những người gắn bó với mình. Theo tác giả, trong cuộc sống chúng ta đã được nghe và chứng kiến bao gia đình đổ vỡ, và ly dị. Phần lớn nguyên nhân dẫn đến điều này là do bạo lực gia đình. Vợ chồng cãi cọ nhau, đánh nhau, ngoại tình... Vì thế lời khuyên của tác giả trong cuốn sách là mỗi người luôn đặt tình yêu thương cho nhau. Mở cửa trái tim để có thể nhìn xuyên thấu lớp vỏ bọc bên ngoài. Linh mục Tạ Xuân Hòa đã phần nào cảm nhận được trái tim của cuộc sống. Đã bắt được tần số rất tinh tế phát ra từ trái tim cuộc sống. Nên đã khám phá ra vẻ đẹp của cuộc sống. Vẻ đẹp ấy không ở nơi những người cao sang đẹp đẽ học thức nhưng lại ở những chân chất thật thà trong những thành viên trong gia đình cụ thể là người anh rể.

Xét về khía cạnh trường học, tác giả đã ghi dấu nhiều kỷ niệm của tuổi học sinh, sinh viên và đặc biệt là thời chủng sinh. Từ những ngày chập chững bước vào tuổi học trò cho tới ngày trở thành một cậu sinh viên năm nhất và rồi được Chúa tuyển chọn vào học tại Đại chủng viện. Những nốt thăng trầm của thời gian ấy đã in đậm vào trong tâm trí của tác giả để rồi khi nhìn lại tác giả mới cảm nghiệm được tình thương của Thiên Chúa luôn ấp ủ mình. Những kỷ niệm thời sinh viên được sống với những anh em cùng chí hướng, niềm vui được thể hiện qua những bữa ăn chung với những món ăn đạm bạc thời đó đến độ người nấu cơm phải vắt óc suy nghĩ tính toán sao cho đủ người ăn và vừa với số tiền quy định. Mặc dù thiếu thốn nhưng ai cũng cảm thấy vui vẻ trong lòng không một chút kêu ca. Tuy nhiên cuộc sống con người phải có lúc thăng lúc trầm lúc lên lúc xuống, theo tác giả: đã sống chung là có “đụng” ở đây là đụng độ với nhau trong đời sống cộng đoàn. Chỉ như thế sau khi được giải quyết, anh em sẽ hiểu nhau hơn cảm thông với nhau hơn.

Xét về khía cạnh mục vụ, cha Giuse đã chia sẻ về phương pháp mục vụ của ngài tại giáo xứ. Nhiều phương pháp mục vụ mới mẻ đã thúc đẩy tinh thần đạo đức của bà con giáo dân. Ngày đã gầy dựng nên những chương trình bác ái tới người nghèo, xây dựng và sửa sang khuôn viên nhà thờ giáo xứ. Tất cả đều được bà con đón nhận và cộng tác cách đắc lực. Ngoài ra, ngài còn chia sẻ thêm những khó khăn hay quản trị giáo xứ. Bên cạnh những người cộng tác nhiệt tình vào công việc nhà chung, cũng còn một số người còn có đời sống khô khan nguội lạnh, những người có ý chống đối giáo xứ. Tuy nhiên nhờ cách khôn khéo mục vụ của cha, cha đã giúp họ dần dần nhận ra và biến đổi quay trở lại với Chúa. Từ đó cha đã cứu thêm những linh hồn biết sám hối ăn năn. Trong cuốn sách này cha cũng chia sẻ về câu chuyện cha bị một người phụ nữ lừa gạt. Chị ta vào gặp cha để xin cha chia sẻ về linh hồn, nhưng ít ai biết rằng chị đó nằm trong nhóm những người chuyên đi lừa gạt tiền của người khác. Chị ta đã giả vờ mất xe để người khác thương hại cho tiền. Cha đã bị chị ta lừa và mất một số tiền vì lòng thương người. Từ đó cha đã dạy cho mọi người bài học phải cẩn thận khi hành động giúp đỡ tha nhân.

Xét về khía cạnh đạo đức cha đã đưa ra những chủ đề quen thuộc với mọi người như giá trị niềm tin, lời hứa, tha thứ, trách nhiệm, mọi lo âu hãy trút cả cho chúa. Những chủ đề này được viết rất sâu sắc và thực tế giúp người đọc có cái nhìn đa chiều trước mỗi vấn đề.

Nhìn chung đây là cuốn sách nên đọc bởi nội dung rất gần gũi và quen thuộc với mọi người từ ngữ bình dân dễ hiểu dễ đọc và dễ cảm nhận. Đặc biệt là những người tu hành đây là cuốn sách bổ ích được viết dưới ngòi bút và kinh nghiệm của một cha xứ - người mà thấu cảm được với người dân phải thấu hiểu nỗi khó khăn vất vả của mọi người qua đó biết trân trọng con người trân trọng cuộc sống 

(Chủng sinh: Đa Minh Nguyễn Văn Giang)