Chương 1. Lý tưởng Kitô giáo

Khi lãnh nhận Bí tích Rửa tội, mỗi người Kitô hữu có trách nhiệm phải từ bỏ tội lỗi và tự hiến mình hoàn toàn cho Đức Kitô một cách dứt khoát. Do đó mỗi người Kitô hữu được mời gọi nên thánh và kết hợp với Đức Kitô. Cả người giáo dân và các tu sĩ đều phải sống đạo đức Kitô giáo cách tích cực và kiến tạo. Chúng ta được Thiên Chúa kêu gọi sống thánh thiện thì dĩ nhiên chính Thiên Chúa sẽ ban ơn để chúng ta hoàn thành nhiệm vụ mà Người đòi hỏi nơi ta.

Sự thánh thiện không thể được trình bày theo một công thức cụ thể nào đó, không có một công thức đơn giản và hiệu quả nào tồn tại ngoại trừ nơi các sách Tin mừng, nơi đó không phải là lời của phàm nhân mà là lời của Thiên Chúa. Chúng ta có thể trở nên hoàn thiện không phải bằng cách vượt qua những yếu đuối của riêng mình, nhưng bằng cách để cho Chúa dẹp bỏ sự yếu đuối và nỗi khốn cùng của chúng ta, ban lại cho chúng ta nghị lực và sự nguyên tuyền nơi Thần khí của Người. Vì thế, chúng ta đừng làm phức tạp hóa cuộc sống và khiến bản thân phải thất vọng khi chú trọng quá nhiều vào chính mình mà quên mất quyền năng của Thiên Chúa và làm buồn lòng Chúa Thánh Thần.

Chương II. Những đòi hỏi của lý tưởng

Để trở nên hoàn thiện, chúng ta cần phải có một lý tưởng hợp lý, cụ thể và nỗ lực sống theo lý tưởng đó. Lý tưởng này chỉ có thể tìm thấy nơi Thánh ý Chúa, được thể hiện rõ ràng, minh bạch qua Mười Điều Răn, và được giản lược trong giới răn yêu mến Thiên Chúa hết lòng, hết trí khôn, hết sức lực và yêu thương người thân cận như chính mình. Sự hoàn thiện là sự trung thành với việc bổn phận và ham chuộng thuận theo thánh ý Thiên Chúa. Việc này đòi hỏi sự buông bỏ và hy sinh ý riêng của mình để thì hành ý Chúa trong sự phục tùng yêu mến và hoàn toàn phó thác vào Chúa.

Tuy nhiên, hy sinh, cầu nguyện và từ bỏ thế gian là chưa đủ, chúng ta cần phải thực sự ăn chay, cầu nguyên, từ bỏ mình và sống nội tâm. Một người chỉ đơn giản “làm việc” cho Chúa cách bên ngoài thì có thể thiếu tình yêu nội tâm đối với Chúa. Chính tình yêu này mới cần thiết cho sự hoàn thiện đích thực. Tình yêu không chỉ tìm cách phục vụ Chúa mà còn tìm biết Người và hiệp thông với Chúa trong lời cầu nguyện, từ bỏ chính mình cho Chúa trong chiêm ngưỡng.

Chương III. Đức Kitô chính là con đường

Sự hoàn thiện không phải là một việc đạo đức chúng ta thực hiện được ở ngoài Đức Kitô để đủ điều kiện kiết hiệp với Người. Sự hoàn thiện là hoạt động của chính Đức Kitô sống trong chúng ta qua đức tin và ân ban của Chúa Thánh Thần. Để chúng ta có thể đạt đến sự hoàn thiện của Kitô giáo, Chúa Giêsu đã để lại cho chúng ta những lời giáo huấn của Người, các Bí tích của Hội thánh. Dưới sự hướng dẫn của Hội thánh, chúng ta tìm cách đáp lại những sự soi dẫn của Chúa Thánh Thần cách quảng đại. Nếu chúng ta nên thánh thì Đức Kitô phải là Đấng Thánh cư ngụ trong chúng ta.

Ân sủng và tình yêu càng tỏa sáng trong sự hiệp nhất huynh đệ của những người đã được qui tụ lại với nhau, bởi Chúa Thánh Thần, trong một thân thể, thì Đức Kitô càng được tỏ hiện trong thế giới, thì Chúa Cha càng được tôn vinh, và chúng ta càng tiến gần hơn sự hoàn thiện viên mãn.

Chúng ta hãy quan tâm đến sự hiện diện và tình yêu của Chúa Thánh Thần, Đấng khơi dậy nơi chúng ta tình yêu thiện hảo và dạy cho chúng ta cách làm mọi sự nhân danh Đức Giêsu Kitô. Con đường hoàn thiện Kitô giáo là con đường tình yêu, tri ân và tín thác vào Thiên Chúa. Chính Chúa ban cho chúng ta nghị lực và hướng dẫn chúng ta theo đường lối của Người mà đôi khi chúng ta không hiểu nổi. Trọn cuộc sống Kitô hữu chính là một cuộc sống kết hiệp với Chúa Thánh Thần và trung thành với thánh ý Chúa trong sâu thẳm con người chúng ta. Chống lại tính xác thịt bằng việc cậy dựa vào ơn Chúa, chúng ta sẽ đủ bình tĩnh, khách quan đối phó một cách kiên nhẫn, để Chúa biến đổi tận sâu thẳm trong trái tim chúng ta.

Chương IV. Đời sống đức tin

Đức tin không đơn thuần là sự chấp nhận tâm trí đối với một số chân lý hữu hạn, nhưng đó là món quà tất cả chúng ta dâng lên Đấng là Sự Thật, dâng lên Ngôi Lời của Thiên Chúa. Đức tin là khước từ những gì không phải là Đức Kitô, để chấp nhận tất cả cuộc sống, tất cả chân lý, tất cả hy vọng, tất cả thực tại có thể tìm kiếm và gặp thấy trong Đức Kitô. Đức tin đòi hỏi phải hoàn toàn nương tựa vào Người trong sự tin tưởng tuyệt đối, phó thác trọn cuộc sống chúng ta trong tay Đức Kitô, để Người lo lắng cho chúng ta, dù chúng ta không biết Người hành động như thế nào.

Chương V. Thăng tiến trong Đức Kitô

Chúng ta không tự mình đến với Chúa như những cá nhân riêng lẻ, chúng ta đến với Chúa như những chi thể trong Nhiệm thể của Người, trong Đức Kitô. Nếu không có tình yêu và lòng trắc ẩn đối với tha nhân thì tình yêu bên ngoài của chúng ta đối với Đức Kitô chỉ là một huyễn hão đích thật là tình yêu, và tình yêu bao hàm sự quan tâm sâu sắc đến nhu cầu của người khác.

Để trở nên thánh thiện, ta phải từ bỏ không chỉ những gì ta có, mà còn những gì chúng ta là, không sống theo ước vọng, phán đoán riêng của mình, nhưng theo ý định của Thiên Chúa. Thánh Tôma khẳng định rằng: người ta không thể đạt tới hoàn thiện tuyệt đối trong cuộc sống hiện tại, nó chỉ được hoàn tất trên thiên đàng. Sự hoàn thiện đời này là loại trừ những gì trái ngược với tình yêu Thiên Chúa. Chúng ta không bao giờ tránh được một số lỗi lầm thiếu ý thức vì sự yếu đuối, ngay cả với các vị thánh vì mang thân phận yếu đuối, mong manh và những giới hạn của con người. Vì thế, để đạt được sự thánh thiện Kitô giáo, ta phải khiêm nhường, đặt trọn niềm tín thác nhờ ơn Chúa trợ giúp. Thiên Chúa cho phép những xung đột xảy ra trong lòng chúng ta để nhằm thanh tẩy tâm hồn chúng ta, để thử thách sự kiên nhẫn của chúng ta, và do đó, gia tăng ơn bình an thiêng liêng của chúng ta.

Đánh giá

Đời sống thánh thiện là một tác phẩm kinh điển của cha Thomas Merton về việc kết hợp đời sống nội tâm, tâm linh vào cuộc sống thường ngày. Cuốn sách rất hữu ích cho những ai đang muốn làm quen với đời sống nội tâm để cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.

Đời sống thánh thiện không chỉ là việc của những người tu sĩ, còn người giáo dân thì chỉ cần tránh hỏa ngục. Tất cả chúng ta, những người đã được chịu phép Thánh Tẩy đều phải nhất định nên thánh vì Đức Kitô là Đấng Thánh. Ai yêu mến cách trọn vẹn hơn là người gần Thiên Chúa hơn. Tác giả đã khéo léo chỉ ra nhiều khía cạnh của đời sống cá nhân và công đoàn, từ giáo dân đến các vị hữu trách trong Hội Thánh để giúp chúng ta trở nên hoàn thiện hơn.

Tác giả đã kết hợp hài hòa tư tưởng của các thánh về đời sống thánh thiện, những chỉ dẫn trong Kinh Thánh và kinh nghiệm của bản thân để độc giả có một cái nhìn đúng đắn về đời sống thánh thiện.

• Một vài câu đặc sắc:

- Cầu nguyện là trọng tâm của đời sống đức tin.

-  Đức tin là khước từ những gì không phải là Đức Kitô, để chấp nhận tất cả cuộc sống, tất cả chân lý, tất cả hy vọng, tất cả thực tại có thể tìm kiếm và gặp thấy trong Đức Kitô.

- Chúng ta càng cậy dựa vào sức cố gắng riêng của mình bao nhiêu, thì chúng ta thuộc về thế gian bấy nhiêu.

- Hòa bình không phải là thành quả của vũ lực mà là hoa trái của tình yêu.

- Sự thánh thiện của chúng ta tương ứng với khả năng phục vụ và phân phát.

- Nếu không có tình yêu và lòng trắc ẩn với tha nhân thì tình yêu của chúng ta đối với Đức Kitô chỉ là một chuyện hão huyền mà thôi.

(Chủng sinh: Antôn Vũ Đình Nghinh)