Giáo trình tâm lý học đại cương
Tác giả: Lm. Augustinnô Đoàn Văn Chủng
Ký hiệu tác giả: DO-C
DDC: 150 - Tâm lý học
Ngôn ngữ: Việt
Số cuốn: 1

Hiện trạng các bản sách

Mã số: 617BC0013808
Nhà xuất bản: Lưu hành nội bộ
Năm xuất bản: 2020
Khổ sách: 24
Số trang: 460
Kho sách: Kho A (Ban Triết)
Tình trạng: Hiện có
» Thêm vào danh sách tác phẩm yêu thích
CHƯƠNG 1: KHÁM PHÁ TÂM LÝ HỌC (DISCOVERING PSYCHOLOGY) 1
I. Định nghĩa và mục tiêu  (Definition and Goals) 4
1. Định nghĩa tâm lý học (Deifinition of Psychology) 4
2. Mục tiêu của tâm lý học (Goals of Psychology) 5
2.1. Mô tả (Describe) 5
2.2. Giải thích (Explain) 6
2.3. Dự đoán (Predict) 6
2.4. Kiểm soát (Control) 7
II. Các pháp hiện đại (Modern Approaches) 8
1. Phương pháp sinh học (Biological approach) 8
2. Phương pháp nhận thức (Cognitive approach) 11
3. Phương pháp tiếp cận hành vi (Behavioral approach) 13
5. Phương pháp tiếp cận nhân văn (Humanistic approach) 17
6. Phương pháp tiếp cận đa văn hóa (Cross-cultural approach) 18
7. Phương pháp tiếp cận về sự tiến hóa (Evolutionary approach) 20
8. Phương pháp tiếp cận chiết trung hay đa dạng (Eclectic Approach) 20
III. Các phương pháp tiếp cận lịch sử (Historical Approaches) 21
1. Chủ nghĩa cấu trúc: Các thành phần của tâm trí (Structuralism: Elements of the Mind) 21
2. Chủ nghĩa chức năng: chức năng, hoạt động của tâm trí (Functionalism: Functions of the Mind) 23
3. Phương pháp tiếp cận Gestalt: Max Wertheimer (1883-1943) 24
4. Thuyết hành vi: Hành vi quan sát được (Behaviorism: Observable Behaviors) 25
CHƯƠNG 2: NÃO BỘ CON NGƯỜI (HUMAN BRAIN) 27
I. Tổng quan về não bộ người (Human Brain) 30
1. Sự phát triển của não (Development of the Brain) 31
1.1. Não bộ ở 6 tuần tuổi (Six-Week-Old Brain) 31
1.2. Não trưởng thành (Mature Brain) 31
2. Cấu trúc của não (Structure of the Brain) 31
2.1. Tế bào thần kinh đệm hay tế bào hình sao (Glial Cells) 31
2.2. Tế bào thần kinh (Neurons) 32
II. Tế bào thần kinh: Cấu trúc và chức năng (Neurons: Structure and Function)  33
1. Các bộ phận của tế bào thần kinh (Parts of the Neuron) 33
III. Tế bào thần kinh so với dây thần kinh (Neurons Versus Nerves) 35
1. Hệ thống thần kinh trung ương (Central Nervous System) 35
2. Hệ thần kinh ngoại biên (Peripheral Nervous System) 36
IV. Truyền thông tin (Sending Information) 37
1. Trình tự: Tiềm năng họat động (Sequence: Action potential) 37
1.1. Cảm giác bước lên một vật sắc nhọn 37
1.2. Màng sợi trục: Cổng hóa học (Axon Membrane: Chemical Gates) 37
1.3. Các hạt tích điện Irons (Ions: Charged Particles) 38
1.4. Trạng thái nghi: Pin đã sạc (Resting State: Charged Battery) 38
1.5. Tiềm năng hoạt động: Truyền thông tin (Action Potential: Sending Information) 39
2. Trình tự: Xung lực thần kinh (Sequence: Nerve Impulse) 40
2.1. Truyền thông tin (Sending Information) 40
2.2. Định luật tất cả hoặc không có gì (All-or-None Law) 40
2.3. Xung lực thần kinh (Nerve Impulse) 41
2.4. Bóng đèn cuối và chất dẫn truyền thần kinh (End bulbs and neurotransmitters) 41
V. Phát hay truyền tín hiệu (Transmitters) 41
1. Kích thích và ức chế (Excitatorv and Inhibitory) 41
2. Chất dẫn truyền thần kinh (Neurotransmitters) 43
VI. Phản xạ phản hồi (Reflex Responses) 44
1. Đinh nghĩa và trình tự (Definition and Sequence) 44
2. Chức năng của phản xạ (Punctions of Reflex) 46
CHƯƠNG 3: HỆ THỐNG THẦN KINH ĐÁNG KINH NGẠC (INCREDIBLE NERVOUS SYSTEM) 47
I. Tổ chức của bộ não (Organization Of The Brain) 47
1. Các bộ phận chính của hệ thống thần kinh (Major Divisions of the Nervous System) 47
1.1. Hệ thần kinh trung ương (Central Nervous System - CNS) 47
1.2. Hệ thần kinh ngoại biên (Peripheral Nervous Svsten - PNS)  47
1.2.1. Hệ thần kinh vận động (Somatic Nervous System - SNS)  48
1.2.2. Hệ thống thần kinh tự trị (Autonomic Nervous System - ANS) 48
2. Các phần chính của não (Major Part of the Brain) 49
2.1. Não trước (Forebrain) 50
2.2. Não giữa (Midbrain) 50
2.3. Não sau (Hindbrain) 51
II. Trung tâm kiểm soát: Bốn thùy (Control Centers: Four Lobes) 52
1. Tổng thể về vỏ não (Overall view of the Cortex) 52
1.1. Vỏ não nhăn (Wrinkled Cortex) 52
1.2. Bốn thùy (Four lobes) 53
III. Hệ thống bờ vòng: Bộ NÃO nguyên thủy (Limbic System: Old Brain) 66
1. Cấu trúc và chức năng (Structures and function) 66
1.1. Các bộ phận quan trọng của hệ thống bờ vòng (Important Parts of the Limbic System) 67
2. Hệ thống thần kinh tự trị (Autonomic Nervous-System) 69
2.1. Hệ thống thần kinh giao cảm (Sympathetic Nervous System) 70
2.2. Hệ thần kinh đối giao cảm (Parasympathetic Nervous System) 71
IV. Hệ thống nội tiết (Endocrine System) 72
1. Định nghĩa (Definition) 72
2. Trung tâm điều khiến (Control Center) 73
3. Các tuyến khác (Other Glands) 73
CHƯƠNG 4: CẢM GIÁC (SENSATIONS) 76
1. Tình huống tâm lý áp dụng (Case Study) 76
2. Ba định nghĩa (Three Definitions) 77
2.1. Sự truyền tính trạng hay truyền tài (Transduction) 77
2.2. Thích nghi (Adaptation) 78
2.3. Cảm giác so với nhận thức (Sensations versus perception) 79
I. Mắt: Tầm nhìn (Eye: Vision) 79
1. Cấu trúc và chức năng (Structure and Punction) 79
1.1. Hình ảnh đảo ngược (Image reversed) 80
1.2. Sóng ánh sáng (Light waves) 80
1.3. Giác mạc (Cornea) 80
1.4. Con ngươi hay đồng tử (Pupil) 80
1.5. Mống mắt (Iris) 81
1.6. Thủy tinh thể (Lens) 81
1.7. Võng mạc (Retina) 81
2. Võng mạc: máy ảnh thu nhỏ (Retina: Miniature Camera-Computer) 82
3. Con đường thị giác: từ mắt đến não (Visual Pathways: Eye to Brain) 84
3.1. Thần kinh thị giác (Optic nerve) 84
3.2. Vỏ não thị giác chính (Primary visual cortex) 85
3.3. Khu vực liên kết thị giác (Visual association areas) 86
3.4. Quét não (brain scans) 86
4. Thị lực màu sắc (Color Yision) 87
4.1. Lý thuyết tam màu (Trichromatic Theory) 87
4.2. Lý thuyết quá trình đối nghịch (Opponent-Process Theory) 88
4.3. Các lý thuyết kết hợp (Theories Combined) 89
4.4. Mù màu (Color Blindness) 89
II. Tai: Thính giác (Ear: Audition) 91
1. Sóng âm thanh (Stimulus Sound Waves) 91
2. Tai ngoài, tai giữa và tai trong (Outer, Middle, and lnner Ear) 91
2.1. Tai ngoài (Outer Ear) 92
2.2. Tai giữa (Middle Ear) 92
2.3. Tai trong (Inner Ear) 93
3. Vùng não thính giác (Auditory Brain Areas) 94
3.1. Cảm giác và nhận thức (Sensation and Perceptions) 94
III. Sự cân bằng của hệ thống tiền đình (Balance of Vestibular System) 95
1. Vị trí và sự cân bằng (Position and Balance) 95
2. Chứng say tàu xe (Motion Sicknes) 96
3. Bệnh rối loạn tai trong và bệnh chóng mặt (Menier’s Disease and Vertigo) 97
IV. Cảm biến hóa học (Chemical Senses) 98
1. Vị giác (Taste) 98
1.1. Lưỡi: Năm vị giác cơ bản (Tongue: Five Basic Tastes) 98
1.2. Bề mặt của lưỡi (Surface of the Tongue) 99
1.3. Chồi vị giác (Taste Buds) 99
1.4. Tất cả các lưỡi không giống nhau (All tongues are not the same) 99
1.5. Hương vị: vị giác và khứu giác (Taste and Smell) 100
2. Mùi, hoặc khứu giác (Smell, or Olfaction) 101
2.1. Kích thích (Stimulus) 101
2.2. Các tế bào khứu giác (Oliactory cells) 101
2.3. Cảm giác và ký ức (Sensations and Memories) 102
2.4. Chức năng của khứu giác (Functions of Olfaction) 103
V. Xúc giác (Touch) 103
1. Định nghĩa (Definition) 103
2. Thụ cảm trong da (Receptors in the skin) 103
2.1. Da (Skin) 104
2.2. Thụ thế lông (Hair receptors) 104
2.3. Điểm cuối dây thần kinh tự do (Free nerve endings) 104
2.4. Tiêu thể Pacinian (Pacinian corpuscle) 105
3. Vùng não (Brain-Areas) 105
CHƯƠNG 5: NHẬN THỨC (PERCEPTION) 106
I. Ngưỡng nhận thức (Perceptual Thresholds) 109
1. Sự nhận thức của một kích thích (Becoming Aware of a Stimulus) 109
II. Cảm giác so với nhận thức (Sensation Versus Perception) 112
1. Sự khác biệt giữa cảm giác và nhận thức 112
1.1. Cảm giác (Sensations) 112
1.2. Nhận thức (Perceptions) 114
2. Thay đổi những cảm giác thành nhận thức (Changing Sensations into percsptions) 115
2.1. Nhân tố kích thích (Stimulus) 115
2.2. Sự tải nạp (Transduction) 116
2.3. Não bộ và những vùng căn bản (Brain: Primaiy areas) 116
2.4. Não bộ: những vùng liên kết (Brain: association areas) 116
2.5. Nhận thức cá nhân (Personalized perceptions) 117
III. Những quy tắc tổ chức (Rules of Organization) 117
1. Trường phái cấu trúc (structuralists) đối nghịch với trường phái Gestalt 117
1.1. Trường phái cấu trúc (structuralists) 118
1.2. Các nhà tâm lý học Gestalt (Gestalt Psychologists) 119
2. Bằng chứng cho các quy tắc (Evidence for Rules) 120
3. Các quy luật tổ chức (Organizational Rules) 120
3.1. Nguyên tác chính-phụ (Figure - ground) 121
3.2. Nguyên tác đồng bộ (Similarity) 122
3.3. Nguyên tác đóng kín (Closure) 122
3.4. Nguyên tác lân cận (Proximity) 123
3.5. Nguyên tác đơn giản hóa (Simplicity) 123
3.6. Nguyên tác liên tục (comtinuity) 123
IV. Sự bất biến của nhận thức (Perceptual Constancy) 124
1. Sự bất biến về kích thước, hình dạng, độ sáng và màu sắc 124
1.1. Kích thước không thay đổi (size constancy) 125
1.2. Sự bất biến của hình dạng (Shape Constancy) 126
1.3. Sự bất biến về độ sáng và màu sắc (brightness and color constancy) 126
2. Nhận thức chiều sâu của hai mắt 127
2.1. Sự hội tụ (convergence) 128
2.2. Chênh lệch võng mạc (Retinal disparity) 129
V. Ảo giác (Illusions) 130
1. Sự nhận thức kỳ lạ (Strange Perceptions) 130
1.1. Ảo giác về mặt trăng (moon illusion) 131
1.2. Phòng Ames (Ames Room) 133
1.3. Ảo ảnh Ponzo (Ponzoillusion) 133
1.4. Müller-Lyer ảo ảnh (Müller-Lyer illusion) 134
2. Bài học từ những ảo ảnh (Learning from Illusions) 134
CHƯƠNG 6: CÁC TRẠNG THÁI Ý THỨC GIẤC NGỦ VÀ GIẤC MƠ (STATES OF CONSCIOUSNESS; SLEEP AND DREAMS) 136
1. Sống trong hang (Living in a Cave) 136
2. Cơ hội khám phá (Chance Discovery) 137
I. Sự liên tục của ý thức (Continuum of Consciousness) 138
1. Những tình trạng khác nhau của ý thức (Diferent States) 138
1.1. Các quy trình kiểm soát (Controlled Processes) 139
1.2. Quy trình tự động (Automatic Processes) 139
1.3. Mơ mộng, mộng tưởng (Daydreaming) 140
1.4. Những trạng thái thay đổi (Altered States) 141
1.5. Giấc ngủ và giấc mơ (Sleep and Dreams) 141
1.6. Ký ức vô thức và tiềm ẩn (Unconscious and Implicit Memory) 142
1.7. Vô thức (Unconsciousness) 143
II. Nhịp điệu của giấc ngủ và thức dậy (Rhythms of Sleeping and Waking)  144
1. Đồng hồ sinh học (Biological clocks) 144
1.1. Độ dài của ngày (Length of day) 144
1.2. Đặt lại đồng hồ sinh học (Resetting the Bircadian clock) 145
2. Vị trí của đồng hồ sinh học (Location of Biological clocks) 145
III. Thế giới của giấc ngủ (World of Sleep) 147
1. Các giai đoạn của giấc ngủ (Stages of Sleep) 147
2. Giấc ngủ non-REM (Non-REM Sleep) 148
2.1. Giai đoạn 1 (Stage 1) 148
2.2. Giai đoạn 2 (Stage 2) 148
2.3. Giai đoạn 3 và 4 (Stage 3 and 4) 149
3. Giai đoạn ngủ REM (REM Sleep) 150
3.1. Đặc điểm của giấc ngủ REM (Characteristics of REM sleep) 151
3.2. REM - giấc mơ và trí nhớ (REM-Dreaming and Remembenring) 152
IV. Thế giới của giấc ngủ (World of Sleep) 153
1. Trình tự các giai đoạn (Sequence of Stages) 153
1.1. Giai đoạn 1 (Stage 1) 154
1.2. Giai đoạn 2 (Stage 2) 155
1.3. Giai đoạn 4 (Stage 4) 155
1.4. Giấc ngủ REM (REM Sleep) 155
V. Những những câu hỏi về giấc ngủ (Questions About Sleep) 156
1. Tôi cần ngủ bao nhiêu? (How much sleep do i need?) 156
1.1. Thời thơ ấu và thiếu niên (Infancy and Childhood) 156
1.2. Thanh thiếu niên và người lớn (Adolescence and Adulthood) 157
1.3. Tuổi già (Old Age) 157
2. Tại sao chúng ta ngủ? (Why do we sleep?) 157
2.1. Lý thuyết tu bổ và sửa chữa (Repair Theory) 158
2.2. Lý thuyết thích nghi (adaptive theory) 159
3. Điều gì xảy ra nếu ta thiếu ngủ? (What if I miss Sleep?) 159
3.1. Tác dụng trên cơ thể (Effects on the Body) 159
3.2. Tác dụng lên não (Effects on the Brain) 160
4. Nguyên nhân gây ra giấc ngủ? (What causes Sleep) 160
4.1. Công tác ngủ chính (Master Sleep Switch) 160
4.2. Hình thành mạng lưới (Reticular Formation) 161
4.3. Đi ngủ (Going to Sleep) 161
CHƯƠNG 7: PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN HAY ĐIỀU KIỆN HÓA CỔ ĐIỂN (CLASSICAL-CONDITIONING) 163
1. Nó chỉ là nước thơm dùng sau khi cạo râu 163
2. Nó chỉ là một cây kim tiêm 164
3. Đó chỉ là nước rửa chén 165
I. Ba thể loại học tập (Three Kinds of Learning) 166
1. Phản xạ có điều kiện hay điều kiện hóa cổ điển (Classical - Conditioning) 166
2. Điều kiện hoạt động hay điều kiện hóa từ kết quả (Operant - Conditioning) 167
3. Học tập nhận thức (Cognitive Leaming) 168
II. Phương pháp nghiên cứu điều kiện hóa cổ điển (Procedure: Classical Conditioning) 169
1. Những thuật ngữ quan trọng 169
2. Thí nghiệm của Pavlov (Pavlov’s Experiment) 170
III. Các khái niệm và vấn đề tâm lý liên quan đến điều kiện hóa cổ điển 174
1. Sự tổng quát hóa (Generalization) 175
2. Sự phân biệt (Discrimination) 175
3. Sự dập tắt hay tan vỡ (Extinction) 176
4. Sự phục hồi tự phát (Spontaneous Recovery) 177
IV. Ba lời giải thích (Three Explanations) 177
1. Lý thuyết thay thế kích thích (Stimulus Substitution) 178
2. Quan điểm nhận thức (Cognitive Perspective) 179
CHƯƠNG 8: ĐIỀU KIỆN HÓA TỪ KẾT QUẢ VÀ HỌC TẬP NHẬN THỨC (OPERANT-CONDITIONING AND COGNITIVE LEARNING) 181
1. Học tập 45 hành vi  
2. Học trượt ván (Learning to skateboar) 183
I. Điều kiện hóa từ kết quả (Operant Conditioning) 184
1. Thorndike và Skinner 184
1.2. Điều kiện hóa từ kết quả của Skinner (Skinner’s Operant Conditioning) 186
2. Nguyên tắc và thủ tục (Principlcs and Procedures) 187
3. So sánh điều kiện hóa từ kết qủa và điều kiện hóa cổ điển (Operant Versus Classical Conditioning) 191
II. Phần thưởng hay yếu tố tăng cường (Reinforcers) 195
1. Kết qủa (Consequences) 195
2. Sự tăng cường hay phần thưởng (Reinforcement) 197
2.1.Củng cố tích cực (Positive Reinforcement) 197
2.2. Củng cố tiêu cực (Negative Reinforcement) 197
3. Các yếu tố củng cố (Reinforcers) 198
3.1. Tác nhân củng cố căn bản (Primary Reinforcers) 198
4. Hình phạt (Punishment) 199
4.1. Hình phạt tích cực (Positive Pumshment) 200
4.2. Hình phạt tiêu cực (Negatrve Punishroent) 200
III. Lịch trình của sự tăng cường (Schedules of Reinforcenent) 202
1. Đóng góp của Skinner trong tâm lý học và trong giáo dục 202
2. Đo lường hành vi đang diễn ra (Measuring On going Behavior) 203
3. Lịch trình của sự củng cố (Schedules of Reinforcement) 203
3.1. Sự củng cố liên tục (Continuous Reinforcement) 204
3.2. Sự tăng cường hay củng cố một phần (Partial reinforcement) 204
4. Lịch trình tăng cường một phần (Partial Reinforcement Schedules) 205
4.1. Khung tỷ lệ cố định (Fixed-Ratio Schedule) 205
4.2. Khung thời gian cố định (Fixed-interval Schedule) 205
4.3. Khung tỷ lệ biến đổi (Variable-Ratio Schedule) 206
4.4. Khung thời gian biến đổi (Variable - interval Schedule) 206
5. Áp dụng các nguyên tắc của Skinner (Applying Skinner's Principles) 207
IV. Học tập nhận thức (Cognitive Leaming) 208
1. Ba quan điểm của nhận thức học tập (Three-Viewpoints of Cognitive Learning) 208
1.1. Chống học tập nhân thức: B. F. Skinner 209
1.2. Ủng hộ học tập nhận thức: Edward Tolman 210
1.3. Ủng hộ học tập nhận thức: Albert Bandura 211
2. Học tập qua cách quan sát (Observational Learning) 212
2.1.Thí nghiệm búp bê Bobo (Bobo Doll Experiment) 212
2.2. Học tập khác với thực hiện (Learning Versus Performance) 213
3. Lý thuyết nhận thức xã hội của Bandura (Bandura’s social cognitive theory) 215
3.1. Học tập nhận thức xã hội: Bốn quá trình (Social cognitive learning: four processes) 215
2.Học tập nhận thức xã hội áp dụng cho nỗi sợ rắn (Social cognitive learning applied to fear of snakes) 216
2.1. Bối cảnh hay cơ sở (Background) 216
2.2. Điều trị hay trị liệu (Treatment) 217
2.3. Kết quả và kết luận (Results and condusion) 217
CHƯƠNG 9: TRÍ NHỚ (MEMORY) 218
1. Vấn đề về trí nhớ (Memory Problem) 219
2. Các định nghĩa quan trọng về trí nhớ (Important Definitions) 219
2.1. Mã hóa (Encoding) 220
2.2. Lưu trữ (Storing)  221
2.3. Truy xuất hay nhớ lại (Retrieving) 221
I. Ba loại bộ nhớ (Three Types of Memory) 221
1. Bộ nhớ cảm giác hay tạm thời (Sensory Memory) 221
2. Trí nhớ ngắn hạn (Short-Term Memory) 222
3. Bộ nhớ dài hạn (Long-Term Memory) 223
4. Tiến trình ghi nhớ (Memory Processes) 223
4.1. Bộ nhớ cảm giác (Sensory Memory) 223
4.2. Bộ nhớ ngắn han (Short-term memory) 224
4.3. Bộ nhớ dài hạn (Long-term memory) 224
II. Bộ nhớ tạm thời: ghi nhớ (Sensory Memory: Recording) 224
1. Bộ nhớ biểu tượng (Iconic Memory) 225
2. Bộ nhớ âm thanh (Echoic Memorv) 226
3. Chức năng của bộ nhớ tạm thời (Functions of Sensory Memory) 227
3.1. Ngăn chặn bị choáng ngợp thông tin (Prevents being overwhelmed) 227
3.2. Có thời gian quyết định (Gives decision time) 227
3.3. Cung cấp sự ổn định, phát lại và nhận diện (Provides stability, playback, and recognition) 227
III. Bộ nhớ ngắn hạn (Short-Term Memory) 227
1. Định nghĩa (Definition) 227
2. Hai đặc tính của bộ nhớ ngắn hạn (Two Features of STM) 228
2.1. Thời lượng hạn ché (Limited Duration) 228
2.2. Năng lực hạn chế (Limited Capacity) 229
3. Nhóm thông tin (Chunking) 230
4. Chức năng của bộ nhớ ngắn hạn (Punctions of Short-Term Memory) 232
4.1. Chú ý (Attending) 232
4.2. Sự luyện tập hay ôn lại (Rehearsing) 233
4.3. Lưu trữ (Storing) 233
IV. Bộ nhớ dài hạn: Lưu trữ (Long-Term Memory: Storing) 233
1. Chuyền thông tin vào bộ nhớ dài hạn (Putting Information into LTM)  233
1.1. Bộ nhớ tạm thời (Sensory memory) 234
1.2. Sự chú ý (Attention) 234
1.3. Bộ nhớ ngắn hạn (Short-term memory) 234
1.4. Mã hóa thông tin (Encoding information) 235
1.5. Trí nhớ dài hạn (Long-term memory) 235
1.6. Truy xuất lại (Retrieving) 236
2. Các tính năng của bộ nhớ dài hạn (Features of LTM) 236
2.1. Năng lực và sự vĩnh viễn (Capacity and permanency) 236
2.2. Khả năng có thể truy xuất (Chances of retrieval) 236
2.3. Độ chính xác của bộ nhớ dài hạn (Accuracy of LTM) 237
3. Sự tách biệt hệ thống bộ nhớ (Separate memory Systems) 237
3.1. Tính ưu tiên khác với tính hiện thời (Primacy Versus Recency) 238
4. Bộ nhớ ngắn hạn so với bộ nhớ dài hạn (Short-Term Versus Long-Term Memory) 240
5. Sự tương phản của trí nhớ mô tả rõ ràng với trí nhớ ẩn (Declarative/Explicit Versus Procedural/Implicit) 241
5.1. Trí nhớ rõ ràng (Explicit memoiy) 242
5.2. Trí nhớ ẩn (Implicit memory) 244
5.2. Bộ nhớ kỹ năng (Procedural memory) 245
V. Mã Hóa: Chuyền tải thông tin (Encoding: Transfering) 246
1. Hai loại mã hóa (Two kinds of Encoding) 246
1.1. Mã hóa tự động (Automatic Encodine) 247
1.2. Mã hóa nố lục (Effortful Encoding) 248
2. Luyện tập và mã hóa (Rehearsing and Encoding)  
2.1. Tập luyện bảo trì (Maintenance Rehearsal) 250
2.2. Tập luyện liên kết (Elaborative Rehearsal) 250
2.3. Mức độ xử lý (Levels of Processing) 251
CHƯƠNG 10: NHỚ VÀ QUÊN (REMEMBERING AND FORGETING) 253
1. Nhìn thấy một tội phạm (Watching a Crime) 253
2. Nhớ lại và nhận định (Recall Versus Recognition) 254
I. Tổ chức bộ nhớ (Organization Of Memories) 255
1. Lưu trữ và tổ chức 87.967 kỷ niệm 255
2. Lý thuyết mạng lưới của tổ chức bộ nhớ (Network Theory of Memory Organization) 256
2.1. Tìm kiếm một kỷ niệm trong bộ nhớ (Searching for a Memory) 256
3. Hạng mục trong não bộ (Categories in the Brain) 257
II. Biểu đồ quên lãng theo thời gian (Forgetting Curves) 259
1. Ký ức thời thơ ấu (Early Memories) 259
2. Những điều không quen thuộc và không thú vị (Unfamiliar and Uninteresting) 259
3. Thông tin quen thuộc và thú vị (Familiar and interesting) 261
III. Những lý do quên (Reasons For Forgetting) 262
1. Tổng quan về sự quên 262
1.1. Sự dồn nén (Repression) 262
1.2. Xử lý truy xuất kém hay mã hóa kém (Poor Retrieval Cues or Poor Encoding) 263
1.3. Sự cản trở (Interference) 263
1.4. Mất trí nhớ (Amnesia) 264
1.5. Sự sai lệch (Distortion) 265
2. Sự cản trở hay giao thoa (Interference) 265
2.1. Hành động can thiệp trước (Proactive Interference) 266
2.2. Can thiệp sau (Retroactive Interference) 267
3. Tín hiệu truy xuất (Retrieval Cues) 268
3.1. Hình thành tín hiệu truy xuất hiệu quả (Forming Effective Retrieval Cues) 269
3.2. Hiện tượng “đầu lưỡi” - "Biết nhưng hiện giờ không thế nhớ”  
(Tip-of-the-Tongue Phenomenon) 270
4. Học tập phụ thuộc vào trạng thái (State-dependent learning) 272
IV. Khía cạnh sinh học của trí nhớ (Biological of Memory) 273
1. Vị trí của ký ức trong não (Location of Memories in the Brain) 273
1.1. Vỏ não và trí nhớ ngắn hạn (Cortex: Short-Term Memories) 273
1.2. Vỏ não và trí nhớ dài hạn (Cortex: Long-Term Memories) 274
1.3. Hạch hạnh nhân: nơi xứ lý kỷ ức cảm xúc (Amygdala: Emotional Memories) 274
1.4. Hỏi hải mã: Chuyển tải ký ức (Hippocampus: Transferring Memories) 275
1.5. Brain: Mô hình bộ nhớ (Memory Model) 276
2. Thiêt lập bộ nhớ ngắn hạn (Making Long-Term Memory) 276
3. Thiết lập bộ nhớ dài hạn (Making Long-Term Memory) 277
4. Quên đi những ký ức dài hạn không ưa thích (Forgetting Unwanted Long-Term Memories) 279
CHƯƠNG 11: TƯ TƯỞNG VÀ NGÔN NGỮ (THOUGH and LANGUAGE) 280
1. Các khái niệm (Concepts) 280
2. Sáng tạo (Creativity) 281
3. Phương pháp nhận thức (Cognitive Approach) 282
I. Hình thành khái niệm (Foraiing Concepts) 283
1. Mô hình mẫu (Exemplar Model) 283
1.1. Quá nhiều tính năng hay đặc điểm (Too many features) 284
1.2. Có quá nhiều ngoại lệ (Too many exceptions) 285
2. Lý thuyết nguyên mẫu (Prototype Theory) 285
2.1. Các tính năng chung (Average features) 286
2.2. Nhận dạng cách nhanh chóng (Quick recognition) 286
3. Sự hình thành ban đầu (Eariy Formation) 287
4. Các danh mục trong não (Categories in the Brain) 288
5. Chức năng của các khái niệm (Functions of Concepts) 289
II. Giải Quyết vấn đề (Solving Problems) 290
1. Những cách suy nghĩ khác biệt (Different Ways of Thinking) 291
1.1 Thuật toán (Algorithms) 292
1.2. Phương pháp dựa trên kinh nghiệm (heuristics) 292
1.3. Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence) 293
2. Ba chiến lược đế giải quyết vấn đề (Three Strategies for Solving Problems) 294
2.1. Thay đối lối tư duy cứng nhắc (Changing One’s Mental Set) 294
2.2. Sử dụng phép tương tự (Using Analogies) 295
2.3. Hình thành mục tiêu con (Forming Subgoals) 296
III. Tư duy sáng tạo (Thinking Creatively) 297
1. Sáng tạo được định nghĩa như thế nào? (How is creativity defined?) 297
1.1. Phương pháp tiếp cận tâm lý (Psychoraetric Approach) 298
1.2. Phương pháp tiếp cận nghiên cún điển hình (Case Study Approach) 299
1.3. Phương pháp nhận thức (Cognitive Approach) 299
2. IQ có liên quan đến sự sáng tạo không? (Is IQ related to creativity?) 300
3. Người sáng tạo suy nghĩ và cư xử như thế nào? (How do Creative people think and behave?) 301
4. Sự sáng tạo có liên quan đến chứng rối loạn tâm thần không? (Is Creatlvity Related to Mental Disorders) 301
IV. Ngôn ngữ và các quy tắc cơ bản (Language And Basic Rules) 303
1. Bốn quy tắc ngôn ngữ (Four Rules of Language) 305
1.1. Hệ thống âm vị học (Phonology) 305
1.2. Hình thái học (Morphology) 305
1.3. Cú pháp hay ngữ pháp (Syntax or grammar) 306
1.4. Ngữ nghia (Semantics) 307
2. Hiếu ngón ngữ (Understanding language) 307
2.1. Ngữ pháp trí tuệ hay tinh thần (Mental grammar) 308
2.2. Chương trình não bộ bám sinh (Innate brain program) 308
3. Cấu trúc khác nhau nhưng cùng một ý nghĩa (Different Structure, Same Meaning) 309
V. Tiếp thu ngôn ngữ (Acquiring Language) 310
1. Bốn giai đoạn trong tiếp thu ngôn ngữ (Four Stages in Acquiring Language) 311
1.1. Bập bẹ (Babbling) 311
1.2. Từ đơn (Single Word) 313
1.3. Kết hợp hai từ (Two-Word Combinations) 314
1.4. Câu (Sentences) 315
2. Trải qua các giai đoạn (Going through the Stages) 316
3. Yếu tố bẩm sinh là gì? (What are Innate Factors?) 317
3.1. Đặc điểm sinh lý bẩm sinh (Innate phvsiological features) 317
3.2. Đặc điểm thần kinh bẩm sinh (Innate neurological features) 318
3.3. Các yếu tố phát triển bẩm sinh (Innate developmental factors) 318
4. Những yếu tố môi trường là gì? (What are environmental factors?) 319
VI. Quyết định, suy nghĩ & ngôn ngữ (Decisions, Thought & Language) 321
1. Quyết định (Decision) 321
2. Từ ngữ và tư duy (Words and Thoughts) 322
2.1. Số lượng từ chỉ tuyết của người Inuit so với Mỹ (Inuit Versus American Words for Snow) 323
2.2. Suy nghĩ bằng hai ngôn ngữ (Thinking in Two Languages) 324
CHƯƠNG 12: ĐỘNG LỰC (MOTIVATION) 326
I. Các Lý Thuyết về Động Lực (Theories Of Motivation) 329
1. Bản năng (Instincts) 329
2. Bộ não và Trung tâm Phần thưởng hay Khoái cảm (Brain and Reward/Pleasure Center) 331
3. Sự khích lệ hay thúc đẩy (Incentives) 332
4. Các yếu tố nhận thức (Cognitive Factors) 334
5. Giải thích động lực của con người (Explaining Human Motivation) 335
II. Nhu cầu sinh học & xã hội (Biological & Social Needs) 336
1. Những nhu cầu sinh học (Biological Needs) 336
1.1. Khi các gen bị lối hay bị khiếm khuyết (When genes are defective) 337
1.2. Khi các yếu tố tâm lý can thiệp (When psychological factors interfere) 337
2. Nhu cầu xã hội (Social Needs) 338
3. Thỏa mãn nhu cầu (Satisfying Needs) 339
4. Tháp nhu cầu của Maslow (Maslow's Hierarchy of needs). 339
III. Đói Khát (Hunger) 342
1. Ba yếu tố về sự đói khát (Three hunger factors) 342
2. Yếu tố Sinh học về sự đói khát (Biological Hunger Factors) 344
2.1. Tín hiệu ngoại vi (Peripheral Cues) 344
2.2. Tín hiệu trung tâm (Central Cues) 346
3. Yếu tố di truyền liên quan đến đói (Genetic Hunger factors) 347
3.1. Tế bào mỡ (Fat cells) 348
3.2. Tỷ lệ trao đổi chất (Metabolic rate) 349
3.3. Điểm chuẩn quy định (Set point) 350
3.4. Các gen điều chỉnh cân nặng (Weight-regulating genes) 350
4. Yếu tố tâm lý xã hội liên quan đến đói (Psychosocial Hunger factors) 351
4.1. Các liên kết đã được học (learned associations) 352
4.2. Những ảnh hưởng Văn hóa - Xã hội (Social-Cultural Influences) 352
4.3. Yếu tố tính cách &tâm trạng? (Personality & Mood Factors) 353
IV. Hành vi tính dục (Sexual Behavior) 354
1. Những ảnh hưởng tâm lý đến hành vi tính dục (Psychological influences on Sexual behavior) 354
1.1. Đặc điểm giới tính (Gender Identity) 355
1.2. Vai trò giới tính (Gender Roles) 357
1.3. Xu huớng tính dục (Sexual Orientation) 358
2. Sự khác biệt giới tính giữa nam và nữ (Male and Female sex differences) 361
2.1. Lý thuyết xã hội sinh học (Biosocial Theory) 362
2.2. Thuyết tiến hóa (Evolutionary Theory) 363
V. Thành công hay thành tích (Achieveraent) 364
1. Những điều cần thiết cho sự thành công (Need for Achievement) 364
1.1. Làm thế nào để đo lường nhu cầu về thành tích? (How Is the Need for Achievement Measured?) 365
1.2. Điều gì cần thiết nhất để đạt được thành tích? (What Is High Need for Achievement?) 366
2. Nỗi sợ thất bại (Fear of Failure) 367
3. Không đạt kết quả (Underachievement) 369
3. Ba thành phần của sự thành công (Three Components of Success) 370
4. Ảnh huởng nhận thức (Cognitive Influences) 371
5. Động lực nội tại (Intrinsic Motivation) 373
CHƯƠNG 13: CẢM XÚC (EMOTION) 375
1. Trải nghiệm cảm xúc (Emotional Experience) 375
2. Ở lại tình trạng hạnh phúc (Staying-Happy) 377
I. Lý thuyết ngoại vi (Peripheral Theories) 378
1. Nghiên cứu cảm xúc (Studying Emotions) 378
2. Học thuyết James-Lange (James-Lange Theory) 379
3. Học thuyết phản ứng bằng cơ mặt (Facial Feedback Theory) 380
II. Học thuyết đánh giá nhận thức (Cognitive Appraisal Theory) 381
1. Suy nghĩ và cảm xúc (Thought and Emotions) 381
2. Thí nghiệm của Schachter - Singer (Schachter - Singer Experiment) 382
3. Học thuyết thẩm định hay đánh giá nhận thức (Cognitive Appraisal Theory) 383
3.1. Cảm xúc theo sau suy nghĩ (Thought then emotion) 384
3.2. Có cám xúc ngoài suy nghĩ có ý thức (Emotion without conscious thought) 384
III. Phương pháp tiếp cận khoa học thần kinh cảm xúc (Affective Neuroscience Approach) 385
1. Bốn phẩm chất của cảm xúc (Four qualities of emotions) 385
2. Thiết bị nhận dạng cảm xúc và ghi nhớ (Emotional Detector and Memorizer) 387
2.1. Nhận diện các kích thích (Detecting stimuli) 387
2.2. Bộ phân tích cảm xúc (Emotional detector) 388
2.3. Ghi nhớ cảm xúc (Emotional memorizer) 389
3. Mạch não của cảm xúc (Brain Circuits for Emotion) 389
3.1. Mạch chậm hơn (Slower Circuit) 390
3.2. Mach nhanh hơn (Faster Circuit) 390
3.3. Vỏ não phía trước trán (Prefrontal Cortex) 391
4. Sợ hãi và Hạch hạt nhân (Fear and the Amygdala) 391
IV. Chức năng của cảm xúc (Functions of Emotions) 392
1. Những tín hiệu xã hội (Social Signals) 393
2. Sống sót, chú ý và ký ức (Survival Attention & Memory) 39-1
2.1. Chú ý (Attention) 395
2.2. Kỹ ức (Memory) 395
3. Kích thích và động lực (Arousal and Motivation) 395
V. Hạnh Phúc (Happiness) 396
1. Cảm xúc tích cực (Positive emotion) 396
2. Hạnh phúc lâu dài (Long Term Happiness) 396
2.1. Hạnh phúc lâu dài (Long-term happiness) 398
2.2. Sự khác biệt vẻ giới tính trong hạnh phúc (Gender differences in happiness) 399
2.3. Sự khác biệt di truyền trong hạnh phúc (Genetic differences in happiness) 399
CHƯƠNG 14: TÂM LÝ HỌC XÃ HỘI (SOCIAL PSYCHOLOGY) 401
I. Nhận thức về người khác (Perceiving Others) 403
1. Nhận thức cá nhân (Person Perception) 403
1.1. Ngoại hình (Physical appearance) 403
1.2. Cần giải thích (Need to explain) 404
1.3. Ảnh hưởng đến hành vi (Inlluence on behavior) 404
1.4. Ảnh hưởng của chủng tộc (Efects of race) 404
2. Những định kiến (Stereotypes) 405
2.1. Sự hình thành những định kiến (Development of Stereotvpes) 406
2.2. Chức năng của những định kiến (Functions of Stereotypes) 407
3. Lược đồ tâm trí (Mental Schemas) 408
3.1. Phân loại lược đồ (Kinds of Schemas) 409
3.2. Lợi ích và bất lợi của lược đồ tâm trí (Advantagcs and Disadvantages) 411
II. Sự quy kết (Attribution) 412
1. Định nghĩa (Definition) 412
1.1. Sự quy kết nội tại và sự quy kết ngoại cảnh (Internal attribution and external attribution) 413
1.2. Mô hình cộng hưởng của Kelly (Kelly’s Model of Covariation) 414
2. Thành kiến và sai sót trong quy kết (Biases and Errors) 415
2.1. Lỗi quy kết cho bản chất (Fundamental attribution error) 416
2.2. Ảnh hưởng của người thực hiện - người quan sát (Actor-observer effect) 417
2.3. Thành kiến có lợi cho bản thân (Self-seráng bias) 417
III. Thái độ hay quan điểm (Attitudes) 418
1. Định nghia (Definition) 412
2. Thành phần chính của thái độ (Components of Attitude) 419
3. Thay đổi thái độ (Attitude Change) 419
3.1. Máu thuẫn trong nhận thức (Cognitive Dissonance) 420
4. Thuyết phục (Persuasion) 423
4.1. Tuyến trọng tâm (Central Route) 424
4.2. Tuyến ngoại biên (Peripheral Route) 425
5. Các yếu tố thuyết phục (Elements of Persuasion) 426
5.1. Nguồn tin (Source) 426
5.2. Thông điệp (Message) 426
5.3. Thông điệp một chiều so với hai chiều (One - versus two - sided messages) 427
5.4. Khán thính già (Audience) 427
IV. Ảnh hưởng xã hội (Social & Group Influences) 428
1. Sự tuân thủ (Conformity) 428
2. Các loại tuân thủ (Types of Conformity) 428
3. Giúp đỡ: Hành vi thuận xã hội (Helping: Prosoaal Behanor) 429
4. Tại sao nguời ta giúp đó (Why People Help) 431
4.1. Mô hình Giai đoạn quyết định (Decision-Stage Model) 432
4.2. Mô hình kích thích - tổn thất - phần thưởng (Arousal-cost-reward model) 433
5. Động lực tập thể (Group Dynamics) 433
5.1. Sự liên kết và các quy tắc của nhóm (Group Dynamics) 434
5.2. Thành viên nhóm (Group Membership) 435
6. Hành vi giữa đám đông (Behavior in Crowds) 437
6.1. Tạo điều kiện hay cản trở (FaciIitation or inhibition) 437
6.2. Hiệu ứng “Phi cá nhân hóa" ở giữa đám đông (Deindividuation in crowds) 438
6.3. Hiệu ứng Bàng Quan hay Hiệu ứng Người Ngoài Cuộc (The Bystander Effect) 439
7. Quyết định nhóm (Group Decisions) 440
7.1. Phân cực nhóm (Group Polarization) 440
7.2. Tư duy tập thể (Groupthink) 441
7.3. Tránh tư duy tập thể (Avoiding Groupthink) 442