Đức Giêsu công bố các mối phúc lúc Người khởi đầu sứ vụ công khai (Mt 5,1-12). Thấy đám đông, Người lên núi, ngỏ lời và hướng mắt về đám đông, không chỉ đám đông đang hiện diện trước mặt Người, mà là đám đông của mọi thời, mọi dân tộc.

Các mối phúc có thể được xem xét theo nhiều khía cạnh khác nhau: điều mà ngôn sứ và các bậc khôn ngoan trước ĐGS đã sống, điều mà chính ĐGS và Đức Mẹ đã sống trong cuộc sống trần gian, và sau cùng, điều mà ĐGS mời gọi mọi người thuộc mọi thời bước theo.

Trước hết, các mối phúc là một dạng tổng hợp tinh thần các ngôn sứ, một tổng hợp những điều sâu xa, thân thiết nhất. ĐGS khai thông và làm sáng tỏ khía cạnh thiên sai của Cựu Ước, điều mà các ngôn sứ và những người được Thiên Chúa gợi hứng đã loan báo, nhưng mới chỉ được các vị sống một phần và thoáng qua, chưa thực sự tạo nên một linh đạo.

Các mối phúc là kim chỉ nam ĐGS đưa ra cho đám đông và các môn đệ, để họ có thể bước theo và hiểu được toàn bộ cuộc đời, lời giảng và nhờ đó mà khám phá ra tinh thần của Người. Tuy nhiên, nay cả những người thân thiết nhất của ĐKT là các Tông đồ cũng chỉ hiểu được một phần, thậm chí chẳng được bao nhiêu,… chỉ có Đức Maria là người đã sống trọn vẹn tinh thần các mối phúc, vì Mẹ đã hoàn toàn vâng theo ý Chúa và được Thánh Thần bao phủ từ biến cố truyền tin.

Phần chúng ta, các mối phúc chính là ân huệ của Thiên Chúa. Ân huệ này cũng hàm chứa lời đáp trả từ chúng ta: phải có một cam kết, một dấn thân nào đó. Các mối phúc vẫn là lời tra vấn về lòng khao khát Thiên Chúa của chúng ta. Tất nhiên chúng ta không thể sống mối phúc nếu không có sự trợ giúp của Chúa Thánh Thần. Nhưng ĐGS đã khẳng định với chúng ta, khi Thần Khí sự thật được sai đến với anh em,… anh em còn làm những việc lớn lao hơn nữa.

Thánh Tôma nói gì về Hạnh phúc và Các mối phúc?

Hạnh phúc là mục tiêu của cuộc sống con người. Nói cách thông thường hơn: đó là những gì chúng ta mong muốn sâu xa nhất cho chính mình và cho người khác. Làm thỏa mãn khao khát hạnh phúc chính là  động cơ thúc đẩy hành động của chúng ta. Thật vậy, khi chúng ta hành động- chỉ cần suy nghĩ một chút- vì chúng ta đang chuyển động bởi một cái gì thu hút chúng ta, thu hút ý muốn của chúng ta. Bất cứ khi nào chúng ta hành động có ý thức, mong muốn và tự do, thì chúng ta đang trở thành người. Việc làm ấy hoàn thiện chúng ta, bởi vì nó làm chúng ta nên tốt lành và có khả năng làm lan tỏa điều tốt (chẳng hạn như trước đau khổ người khác).

Đây là con đường nội tâm mà chúng ta cam kết… sẽ loại bỏ kháng cự. Hành động nội tâm là hành động giải thoát, nhờ đó ta yêu mến điều tốt, và để điều ấy làm thay đổi đời mình. Hành động đó là nguồn gốc của các nhân đức. Nó lôi kéo và thống nhất ý muốn của chúng ta. Chính Thiên Chúa là Đấng đã lôi kéo chúng ta về với Người.

Các mối phúc: Đề cập cách cụ thể đến các mối phúc trong Tin Mừng Mattheu, chúng ta có thể nói rằng:

1/ Các mối phúc là những đề nghị Thiên Chúa ban giúp con người sống hiệp thông với Người, tham gia vào chính sự sống của Thiên Chúa Ba Ngôi.

Các mối phúc không phải là điều cần làm, cũng không phải là thành quả do khổ hạnh hay chỉ do cố gắng của chúng ta. Các mối phúc là hệ quả do hoạt động của Thánh linh trong chúng ta. Chính Thánh linh biến chúng ta nên hiền lành, bình an, trong sạch tâm hồn,… Nỗ lực của chúng ta là đón nhận những hoạt động của Thánh Linh và vâng phục Thiên Chúa. Một người càng chấp nhận và đi theo Thánh Linh, Đấng ban phát những ơn lành (…) thì càng có khả năng sống các mối phúc.

2/ Các mối phúc chính là cuộc sống của ĐKT. Chính vì thế, sống các mối phúc là tháp nhập vào sự sống của ĐKT, hiệp nhất chặt chẽ với Người, nên đồng hình đồng dạng với Người.

Hành động của Chúa Thánh Linh là dạy chúng ta biết vâng lời ĐKT, đi theo Người và sống với Người.

3, Các mối phúc không phải là phạm trù xã hội. chẳng hạn: Nghèo khó là gì? Đó là nhận ra thực trạng thân phận thụ tạo của mình trước Thiên Chúa và mở ra tương quan với Người.

Các mối phúc theo thứ tự tăng dần: đỉnh điểm là người xây dựng hòa bình… nhưng tất cả các mối phúc đều được chứa trong mỗi mối phúc. Chẳng hạn: Tôi xây dựng hòa bình với tinh thần nghèo khó, hiền lành, nhân từ, công chính,… và ngược lại. Chúa muốn chúng ta thực sự cộng tác với Người, tức là cộng tác vào hoạt động của Người, và qua đó, chúng ta gặp gỡ nhau.

Phần thưởng của các mối phúc chính là Thiên Chúa. Chính Người làm thỏa mãn sự đói khát của chúng ta: Đất, Lòng thương xót, Vương quốc,… là hạnh phúc, hạnh phúc viên mãn.

Nhận xét:

Đây là cuốn sách khá hay về chủ đề suy niệm các mối phúc, cụ thể các mối phúc từ bài giảng trên Núi trong Tin Mừng Mt (Mt 5,1-12). Cần đọc chậm, và thực sự để mình được thả vào các mối phúc, để Chúa Thánh Linh soi sáng và suy ngẫm cùng với Đức Mẹ,… mỗi người sẽ tìm được lại hạnh phúc.

(Vinh Sơn Nguyễn Văn Dư)