Giáo phụ
Phụ đề: Thế kỷ IV-VIII
Nguyên tác: Les Pères de l'Eglise
Tác giả: Michel Spanneut
Ký hiệu tác giả: SP-M
Dịch giả: Athanasiô Nguyễn Quốc Lâm, Nhóm dịch thuật Đại Chủng Viện Thánh Giuse Sài Gòn
DDC: 270.08 - Giáo phụ
Ngôn ngữ: Việt
Tập - số: T2
Số cuốn: 4

Hiện trạng các bản sách

Mã số: 617BC0015194
Nhà xuất bản: Tôn Giáo
Năm xuất bản: 2023
Khổ sách: 22
Số trang: 682
Kho sách: Ban Triết
Tình trạng: Hiện có
Mã số: 617BC0015195
Nhà xuất bản: Tôn Giáo
Năm xuất bản: 2023
Khổ sách: 22
Số trang: 682
Kho sách: Ban Thần
Tình trạng: Hiện có
Mã số: 617BC0016320
Nhà xuất bản: Tôn Giáo
Năm xuất bản: 2023
Khổ sách: 22
Số trang: 682
Kho sách: Ban Thần
Tình trạng: Hiện có
Mã số: 617BC0016679
Nhà xuất bản: Tôn Giáo
Năm xuất bản: 2023
Khổ sách: 22
Số trang: 682
Kho sách: Ban Thần
Tình trạng: Hiện có
» Thêm vào danh sách tác phẩm yêu thích
LỜI NÓI ĐẦU 9
Các hoàng đế Rôma (thế kỷ IV - VII) 11
• Những giai đoạn lớn: Một vài tên gọi trên bình diện văn chương và lịch sử 12
• Thư mục tổng quát về các thế kỷ IV - VIII (tiếp nối và bố túc thư mục của Líébaert I) 18
PHẦN I: ĐÔNG PHƯƠNG HẬU BÁN THẾ KỶ IV  
Đông phương vào cuối thế kỷ IV 22
Chương I: Các Giáo phụ Cappadoce Basile De Césarée 23
I. Đường học vấn 24
Những âm vang của một tình bạn xáo động 26
Những lợi ích của môn học đời 27
II. Đường tu trì 28
• Những bước đầu 28
• Luật của Basile 29
Từ lối sống Tin Mừng đến cơ cấu tố chức: tiến triển của đời sống đan viện nơi Basile 30
III. Hoạt động mục vụ 32
• Khởi đầu hoạt động 32
• Giám mục trên mọi trận tuyến 33
"Một lối sống xa hoa" 34
Chiếm đoạt của chung 35
Con nợ và chủ nợ 36
Vị mục tử hoà giải 38
IV. Công trình thần học 40
• Giáo lý về các ngôi vị 40
Một số điển ngữ về các lạc thuyết 43
"Nhất thể" (Một substance) "Tam vị" (Ba Hypostases hơn là prosopon/personne) 46
• Còn Chúa Thánh Thần? 47
Chương II: Các giáo phụ Cappadoce Grégoire De Nazianze 51
I. Mục tử bất đắc dĩ - Giám mục không địa phận 53
• Thời chuẩn bị 53
"Chúng tôi chỉ có mội tâm hồn Grégoire và Basile ở Athène 54
Những lời đầu tiên của nhà giảng thuyết (Phục Sinh 362): Lý do ngài lánh đi 55
• Giám mục không nơi thường trú 56
Thử thách ở Sasimes và thử thách về tình bạn 57
• Và bất ngờ tại Constantinople 58
• Rút lui 60
Những lời cuối của "cuộc đời tôi" cuộc hồi hưu buồn bã 62
II. Nhà thần học 63
• Nhà luân lý 64
"Sự bình đẳng nguyên thuỷ" 65
“Những con người nửa sống nửa chết" 67
Lời ca ngợi đời sống hôn nhân 68
• Mầu nhiệm Chúa Kitô và con người 70
Đấng Cữu Thế là "một điều và một điều khác" . 72
Huyền nhiệm con người Grégoire và Pascal từ "pha trộn" đến “mớ hỗn độn " 76
• Mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi 78
Sự tiến triển trong mạc khải của Thiên Chúa 80
"Một là Ba về phương diện các đặc tính" 81
III. Người say mê Thiên Chúa 82
"Tôi đã trèo lên núi": Grégoire thần bí 84
IV. Người trau chuốt thi văn 85
Thánh Thi ban chiều 88
Chương III: Các Giáo Phụ Cappadoce Grégoire De Nysse 91
I. Một cuộc đời không ngờ - Một công trình lớn lao 92
• Một cuộc đời bắt đầu ở tuổi 40 92
• Một Giám mục tốt lành 93
Lời khiển trách của ông anh 95
Hành hương tới Giêrusalem Chúa Thánh Thần đến đâu Ngài muốn 97
• Một công trình không ngờ 99
Sơ lược về tác phẩm 100
II. Một thần học uy mãnh 102
• Đấng sáng tạo và công trình sáng tạo: lỗi phạm của con người 102
Con người, hình ảnh của Thiên Chúa, chia sẻ tự do của Thiên Chúa 105
• Con người trước điều khôn tả: tri thức về Thiên Chúa 107
Thiên Chúa "Ở bên kia mọi danh xưng" 107
Ngôn ngữ là việc của con người 108
Tri thức về điều bất khả tri (l'inconnaissable) 109
Ánh sáng, đám mây, bóng đêm 111
• Một luân lý thực tế 112
Người cho vay nặng lãi dưới mắt Grégoire hay La Bruyere 114
Người cho vay nặng lãi và con cái của ông 115
"Cảnh tượng kinh khiếp làm tôi trào nước mắt" 116
"Của anh và của tôi, những từ tai hại" 118
Con người chia sẻ tự do thần linh không thể là nô lệ 118
• Một thần học mang tính triết lý 119
Thiên Chúa Ba Ngôi và Mầu Nhiệm Nhập Thể.. 120
"Phaolô, Sylvanô, Timôthê một bản thể, ba ngôi vị (une substace, trois hypostases) 121
Ngôi Lời "mang lấy trọn vẹn nhân tính của chúng ta" 122
Ơn cứu độ phổ quát 123
Đức Kitô Phục Sinh "Phục hồi mọi loài trở lại tình trạng ban đầu" 125
III. Một lối chú giải thần bí 126
"Nắm bắt được nguyên mẫu (archetype) nơi hình ảnh (image)" 127
Mọikẻ đã đi lên được mời gọi lên cao nữa 128
Nơi kho tuý luý yêu thương 133
Chương IV: Axtioche Diodore De Tarse và Théodore De Mopsueste 135
I. Môi trường Antioche 135
• Một thủ phủ 135
Khu vườn bên sông Oronte: Hạnh phúc của dân thành Antioche 136
Những khoái lạc ăn chơi của thành phố và lời mải mai cay đắng của Julien 137
• Một môi trường của ly giáo 139
• Một truyền thống thần học 140
II. Diođore de Tarse 142
• Một cuộc đời yên hàn khi còn sống, sóng gió sau khi mất 142
• Một Kitô học nạn nhân của các tập văn tuyển (florilèges) 144
Lời kết án của Cyrille d'Alexandrie đối với Diodore 144
"Bản tính này và bản tính kia trong một ngôi vị duy nhất" 147
• Nhà chú giải theo phương pháp "suy nghĩa" 148
Chống lối giải thích theo ẩn dụ để bênh vực lịch sử 150
III. Théodore de Mopsueste 151
• Một nạn nhân khác 151
Lời khiển trách của bạn đồng môn 152
• "Nhà chú giải" 154
Théodore bác bỏ lối giải thích Thánh Vịnh 21 theo nghĩa nói về Đấng Mêsia, đây là Thánh Vịnh đã được Đức Kitô sử dụng 155
Tôn trọng lịch sử 158
• Một thần học gia gây tranh cãi 159
"Một ngôi vị duy nhất, do sự kết hợp" 162
Hiệp nhất nơi ngôi vị trong Đức Kitô 163
Chương V: Gioan Kim Khẩu (Chrysostome) 165
I. Mục tử nhiệt thành, con người hùng biện 165
• Từ đời đan tu đến việc rao giảng 165
• Từ toà Constantinople đến chốn lưu đày 167
Gioan đứng trước việc lưu đày. "Đức Kitô ở với tôi, tôi sợ gì ai?" 169
II. Giám mục lớn, người của học thuyết 172
• Một công trình đồ sộ 172
• Một thần học đa diện 174
Đối diện với ngoại giáo, Do Thái giáo và lạc giáo 174
Thái độ bài Do Thái truyền thống 176
Tình yêu của Thiên Chúa và sự tự do của con người 177
Sự hợp lực của Thiên Chúa (La synergie divine) 178
• Chủ giãi theo khuynh hướng antioche 180
Những giới hạn của phương pháp ẩn dụ 181
III. Nhà luân lý và thầy dạy đường thiêng liêng 183
• Một nền tu đức về các bậc sống 183
"Tâm hồn người linh mục" 186
Sưu tập hình ảnh Thánh Kinh về những người lập gia đình 187
• Sự thánh thiện của bậc giáo dân 189
• Cộng đoàn và sự hiệp thông 191
Người nghèo khổ và người nô lệ 191
Sự vô dụng của những người giàu có 193
"Của anh và của tôi, những tiếng thật lạnh lùng"  195
Chung thân phận 196
Bố thí và Thánh Thể 197
"Một khối duy nhất với chúng ta, một thần mình duy nhất của Đức Kitô" 200
Chính là ta 201
Đức Kitô lang thang 202
Người nghèo trước, nhà thờ sau 203
Chương VI: Các Giáo Phụ Đông Phương khác: Cyrille De Jérusalem, Epiphane De Salamine, Évagre Le Pontique & Éphrem Người Syrie  207
I. Cyrille, chứng nhân của nền phụng vụ tại Jérusalem 208
Rước lễ như thế nào? 211
II. Épiphane, chứng nhân về giáo lý đức tin ở Đông phương 213
Bản tường trình một cuộc điều tra trong cuốn Panrion 216
III. Évagre, lý thuyết gia của nền linh đạo đan tu xứ Ai cập 218
Évagre nhà chú giải theo lối ẩn dụ 220
Một mẫu tri thức theo kiểu Évagre: Con đường tái hội nhập 222
Khi người đan sĩ buồn chán, hay con quỷ của sự chán chường (acédie) 229
Một tri thức thích ứng 231
IV. Éphrem, chứng nhân về một thế giới khác 232
Đức Thánh cha Benoit XV tuyên bố Thánh Éphrem là tiến sĩ của Giáo hội hoàn vũ 234
Các hình ảnh tiên trưng của thập giá và "chính chân lý" 236
Thiên Chúa, Lửa và Thánh Thần, Đấng làm “Những kẻ khôn ngoan khiếp sợ" 243
Nguồn thi hứng ngay cả trong chú giải 246
Lời kinh của Éphrem từ lời nói đến thinh lặng 247
PHẦN II: TÂY PHƯƠNG Ở KHÚC QUANH THẾ KỶ V  
Tây phương vào cuối thế kỷ IV 252
Chương I: Thánh Ambroise Vị Hoàng Tử của Giáo hội  253
I. Một mục tử vĩ đại 253
• Ambroise, danh gia vọng tộc 254
• Cuộc chiến đấu chống bè Arius 255
Gog, chính là Goth: lạc giáo, chính là bọn man di 256
Giáo dân xét xử giám mục từ bao giờ 259
Một bài giảng bi hùng 261
• Đối diện với ngoại giáo 263
• Hai quyền lực 264
• "Tôi yêu mến con người này" 265
"Tôi: không dám dâng hy lễ (...) Tôi yêu ngài, tôi quý mến ngài" 267
II. Văn phẩm 271
Tác phẩm của thánh Ambroise 268
• Tổng quan: thần học, thánh thi, thư tín 271
Augustin và các thánh thi của Arnbroise 272
• Chủ giải 275
Luân lý, siêu hình (vật lý) và thần bí 277
Người đàn bà trở thành Maria 278
• Luân lý 280
“Hãy đến tìm kiếm chiên của Ngài" 283
Trái đất dành cho mọi người 284
• Linh đạo 286
Chúa Kitô là tất cả cho chúng ta 289
Giáo hội như người trinh nữ phong nhiêu 290
Những bí ẩn của kinh nghiệm thần bí 291
Bước nhảy của vị Hôn Phu đến với Giáo hội và đến với linh hồn 292
Từ Eva xác thịt đến Eva mới 293
Lòng khiêm hạ của một giám mục 294
Thiên Chúa nghỉ ngơi nơi con người 296
Chương II: Thánh Jérôme, nhà Kinh Thánh và là một văn nhân 299
I. Cuộc đời một vị đan sĩ 299
• Cuộc đào luyện dài trong kiếp lang thang 299
Một tử thi mà "Lửa dục lạc vẫn sôi sục" trong con người 300
Đêm tối của Jérôme: Cuộc trở về với Kinh Thánh  303
• Cuộc du hành qua các thủ đô: Constantinople và Rôma 305
• Ba mươi tư năm ở Đông phương và chuvến đi về vĩnh cửu 306
Công dân Roma đến kỳ cùng 308
II. Một con người khoa học 309
• Nhà luân lý 309
Hôn nhân và đồng trinh 311
Rôma cứu đức trinh khiết 312
• Quan thầy các dịch giả 312
Về cách dịch hoàn hảo nhất 314
• Nhà Kinh Thánh 316
Claudel đứng trước Jérome, dịch giả Kinh Thánh  318
• Nhà chú giải 319
Ý nghĩa của Kinh Thánh 320
• Người phục vụ cho lịch sử 323
Tôi dựa vào sách vở 324
III. Người giỏi về thư tín và là văn sĩ chuyên nghiệp 325
Danh mục thú vật của Jérome 330
Ngữ vựng của cái bụng 332
Tiết mục của một đan sĩ trẻ ở Rôma 332
Juvénal nơi các đan sĩ thế kỷ IV 334
Bức biếm hoạ về giáo sư: Grunnius (người mặt lơn) hay Rufin: con heo 335
Bố thí theo tiếng kèn 336
Chương III: Thánh Augustin Mục tử và tiến sĩ 339
I. Cuộc trở lại (386) và cuốn "Tự thuật" (397) 340
Thánh Augustin trong số các Giáo phụ thời vàng son 341
• Con đường đi đến một niềm tin mãnh liệt 340
"Con kiếm cho mình một người đàn bà khác..." 345
Từ tác phẩm Hortensius đến Plotin 346
Từ Plotin tới thánh Phaolô 348
Lòng khao khát chiêm ngắm 349
• Bản tổng kết giai đoạn đầu dưới cái nhìn của Thiên Chúa 350
Nội tâm hoá: "Điều tôi yêu khi tôi yêu Thiên Chúa của tôi" 354
II. Những thử nghiệm đời sống cộng đoàn và bộ luật của thánh Augustin 355
• Nghiên cứu về đời sống cộng đoàn 355
Bản "Quy luật đan viện" Thagaste 357
Quy luật của đan viện Hippone (Đan viện của giáo dân) theo Possidius 357
• Bộ luật của thánh Augustin 358
“Chỉ thị" (Instruction) 361
“Chi thị" và việc sửa đổi cho thích hợp với phụ nữ (Thư 211) 362
III. Vị mục tử và tiến sĩ (396-419). Tác phẩm về mầu nhiệm Ba Ngôi 364
• Vị mục tử 364
Trách nhiệm và lòng khiêm hạ của một giám mục 365
• Những cuộc chiến đấu 367
Chống bè Manichée 367
Hai khía cạnh của thuyết Manichée... và câu trả lời của Augustin 369
Chống bè Donatô 370
Chính nghĩa mới làm nên tử đạo 373
Chấm dứt chiến tranh bằng thương thuyết 374
Chống bè Pélage 375
Xin ban cho con điều Chúa truyền và xin truyền cho con điều Chúa muốn 379
"Ôi kẻ nghèo khổ, trước của nhà vị Thiên Chúa rất giàu sang, nồi khao khát nào đã khiến bạn van xin?" 380
• Những tác phẩm khác, bên ngoài các cuộc bút chiến. 381
Chú giải 331
Đức bác ái? “Tôi hơn là đừng có ai phải đói" 383
"Ngài là con đường của họ (...) Họ, những kẻ chết, bước đi cùng với sự sống" 384
Phải tìm Chúa Kitô trong chính Giáo hội của Ngài 386
Những chi thể của Chúa Kitô đã trải rộng trên thế giới 387
Tín lý. Về mầu nhiệm Ba Ngôi 388
Sự phân biệt các ngôi vị trong Thiên Chúa là dựa theo tương quan 390
IV. Những năm cuối đời: Thành đô trần thế và thành đô Thiên Quốc 391
• Kết thúc cuộc đời trần thế 391
Marcellin, người được đề tặng cuốn Thành đô Thiên Quốc và đã bị chém đầu 393
Thành đô thiên quốc (413 - 427): "một tác phẩm vĩ đại và hiểm hóc" 394
Hai thành đô 398
IV. Chân dung Augustin 400
• Con người 400
Vành khăn tang của một tâm hồn lãng mạn 403
Cảng Ostie: Từ trao đổi đến thị kiến 405
Thiên Chúa độc nhất, Thiên chúa Ba Ngôi 406
• Nhà nghệ sĩ 407
Vẻ đẹp rất cổ xưa và rất mới mẻ 409
Chương IV: Các tác giả Latinh khác đan sĩ và thi sĩ 413
Cuộc "trở lại" cùa Paulin de Pella hay hành trình thiêng liêng của một nhà quý tộc có học thức, vào những năm 400  415
I. Phong trào đan tu tại Tây phương 417
• Jean Cassien 418
Về nền tảng khổ chế Kitô giáo, hơi có màu sắc khắc kỷ 421
Nhân đức và cầu nguyện 422
“Lời nguyện tắt (...) Tiếng nói của tình yêu và của lòng mến nồng cháy " 423
"Cầu nguyện bằng lửa” và các hình thái cầu nguyện khác 423
• Vincent de Lérins 424
Sự tiến triển của tín điều theo Vincent de Lérins 425
Vintcent de Lérins chứng nhân Công đồng Êphesô (341) 427
"Sự bẩn thỉu lại nuôi dưỡng ánh sáng thần linh hay sao?" 428
II. Thi ca tôn giáo 429
• Paulin de Nole 430
Đức Kitô đau, Paulin de Nole, văn sĩ chuyên về thư tín 432
Paulin de Nole người ca ngợi thánh Félix (14.01.397) 433
• Prudence 434
Thi nhân "Một dụng cụ cữ kỳ trong nhà Cha" 438
Tính nhất quán trong công trình biên soạn của Prudence dựa theo lời tựa 439
Bài thơ hùng tráng... với những nhược điểm 440
PHẦN 3: ĐÔNG VÀ TÂY PHƯƠNG TỪ THẾ KỶ V ĐẾN THẾ KỶ VII  
Chương I: Alexandrie và Antioche vào thế kỷ V - Cuộc xung đột dữ dội về Kitô học 445
• Sự sung mãn của đời sống chiêm niệm 447
I. Cyrille đ Anexanđrie, Nestorius và Công đồng Éphèse (431) 446
• Cyrille, trước khi xảy ra cuộc chiến 448
Hypathie 451
Nét đặc sắc của Cyrille về thần học Chúa Ba Ngôi: Chúa Thánh Thần nhiệm xuất bởi Chúa Cha và Chúa Con 453
Ngôi Lời vĩnh cửu bước vào thân phận con người  455
• Nestorius 456
Thư của Nestorius gửi cho Cyrille (15.6.430) 458
• Cuộc xung đột 460
Lá thư thứ II của Cyrille gửi cho Nestorius (đầu năm 430) 464
Lá thư thứ III của Cyrille gửi cho Nestorius  466
Truất chức Nestorius 467
Dung hoà giữa Alexaridrie và Antioche (433) 468
• Kitô học của Cyrille trong cuộc xung đột 469
• Hai đối thủ sau cuộc xung đột 471
Thời gian cuối đời của Nestrorius 472
• Bên kia xung đột, Cyrille - con người thiêng liêng 473
Nên giống Thiên Chúa 475
Duy nhất nhờ Bí tích Thánh Thể 476
• Một vị thánh cho lịch sử 477
II. Théodoret de Cyr và chiến thắng đầy gian nan của Antioche ở Chalcédoine 479
• Một Giám mục nhiệt thành 479
Những mối lo toan của một Giám mục: lòng thương xót những người nộp thuế 481
Kitô học hai bản tính từ những ngày đầu 482
• Từ Cyrille đến Eutychès 483
• Cuộc chiến ở Chalcédoine 486
Lời biện minh xứng đáng của một Giám mục bị vu khống 488
Kitô học của Théodoret vào thời gian Công đồng Chalcédoine sắp nhóm họp 490
• Một tác giả đáng nể trọng về mọi mặt 491
Tội nguyên tổ, ân sủng và sự cộng tác của con người 494
Một giải thích về "Isaia" hoàn toàn hướng tới Tân Ước 495
Một nhà chú giải Antioche ôn hoà: Lịch sử và hình bóng 496
• Vị Giám mục nhỏ bé thành Cyr, nhân vật vĩ đại của khoa Giáo phụ 497
Chương II: Thế giới Hy Lạp vào thế kỷ VI. Các diễn biến sau Chalcédoine và Denys l'Aréopagite 501
I. Những người kế thừa Cyrille và những người ủng hộ Công đồng Chalcédoine: Sévère Léonce và các hoàng đế 501
• Cuối thế kỷ V: Chiếu chỉ hợp nhất (l'édit d'union) 501
• Sévère d'Antiodie và nhất tính thuyết 503
Sévère và các hoàng đế 503
Tác phẩm của Sévère 505
Sévère, nhà chú giải Kinh Thánh và vị thầy thiêng liêng 506
Thuyết nhất tính của Sévère 508
Chỉ một "Personne", mội Hypostase", một "Nature" 510
Thánh, Thánh, chí Thánh, Ngài đã chịu đóng đinh 511
• Công đồng Chalcédoine tồn tại với Léonce De Byzance 512
Sự không tiền hữu của nhân tính Đức Kitô không chứng minh điều gì cả 514
Triết học phục vụ thần học 515
• Những người theo khuynh hướng Tân-Chalcédoine và Justinien 516
Vấn đề "Ba Chương” (Les Trois Chapitres) 516
Tại sao những công việc của Giáo hội lại bàn nơi hoàng cung? 517
Công đồng Constantinople II (553) 520
Một Kitô học chính thống theo Piô XII 521
II. Denys l'Aréopagite: một thần học gia ngoại thường 521
• Một công trình 521
• Về Kitô học 523
Đức Giêsu siêu nhân 524
• Một siêu hình học Kitô giáo 526
• Một linh đạo 528
Tri thức bằng vô tri 530
Một khoa thần bí được lồng vào trong Giáo hội 532
Lời kinh trang trọng của một tâm hồn thần bí 534
Chương III: Các giáo phụ latinh cuối cùng (thế kỷ V - VII) 537
Các văn sĩ Latinh Kitô giáo chính yếu từ thánh Léon tới thánh Isidore 536
I. Một bức tranh mới: Tây phương mandi 537
"Mái tóc có mùi bơ hôi dầu". Hay lời phê phán của Sidoine Apollinaire về những người Burgondes 542
"Người Rôma tệ hơn người mandi" 543
Cả ngôn ngữ cúng tới với người mandi 544
II. Xứ Gaule Kitô giáo 545
• Di sản của Augustin ở xứ Gaule và thánh Césaire D'Arles 545
Quanh vấn đề ân sủng và linh hồn 545
Césaire Mục Tử 546
Césaire tố cáo những tàn tích ngoại đạo 549
Sự khắt khe của Césaire 550
Césaire, nhà cải cách 551
Quy luật của Césaire cho các trinh nữ 552
Césaire, nhà thần học 554
Công đồng Orange (529): "Chúng ta không phải là người bắt đầu " 555
• Các thi sĩ xứ Gaule 557
Sidoine Apollinaire 557
Quân Goths, những kẻ tàn phá các thánh đường (mùa Xuân 475) 558
Lời tri ân giám mục Fauste (de Riez) 560
Những thi sĩ khác của xứ Gaule 561
III. Ý và Tây Ban Nha 563
• Nước Ý và Bộ luật của thánh Benoît 563
Bộ luật của thánh Benoît  563
Cấp độ khiêm nhường thẳm sâu nhất 565
Thánh Benoît, "Bổn mạng chính của toàn châu Âu" 566
• Nền văn hóa của những bậc vị vọng người Ý: Boèce và Cassiodore 567
Boèce 568
Lời than vãn của Boèce và Câu trả lời của triết học 571
Cassiodore 571
Khoa học thánh và khoa học đời theo Cassiodore 573
• Giới bác học xứ Tây Ban Nha 574
Martin De Braga 574
Insidore De Séville 575
Một ví dụ về công việc của Isidore 576
IV. Các giáo hoàng đồng thời là nhà thần học: Từ Đức Léon Cả đến Đức Grégoire Cả 577
• Đức Léon Cả 577
Một vị giáo hoàng chiến đấu 577
Kitô học của Thư gửi Flavien (Tome à Flavien) 579
Thư của Léon gửi Flavien 580
Linh đạo và phụng vụ 582
"Ngày hôm nay" của các ngày lễ phụng vụ 583
Những người tham dự vào bản tính thần linh (2Pr 1,4) 583
"Người nhận ra kẻ nghèo khó bần hàn" (Tv 40,1) 584
Một học thuyết về Giáo hội 585
Phêrô hiện diện nơi Léon 588
Quyền bính của hoàng đế (...) là để Giáo hội được bảo vệ 589
• Đức giáo hoàng Gélase 590
Hai quyền bính 592
• Đức Grégoire cả 593
Một vị giáo hoàng có tài tổ chức 593
Hai thiên thần nơi mộ Chúa và hai giao ước 595
Một tác giả quan tâm đến vấn đề xuất bản 596
Công trình của một vị Giáo hoàng, nhà xuất bản có óc phê bình 597
Ý nghĩa của Kinh Thánh 599
Đức kiên nhẫn và sự tử đạo 601
Đường hoàn thiện cho mọi người 602
Chiêm niệm 604
Từ vô tri đến chiêm niệm 606
Qua "Những cửa sổ như lỗ châu mai" của đền thờ (cf.Ez 40,16) 607
CHƯƠNG IV: CÁC GIÁO PHỤ HY LẠP CUỐI CÙNG (THẾ KỶ VI - VIII) 611
I. Nền văn chương đan tu 612
• Phong trào đan tu 612
Các đan sĩ khuyến thiện trong “Đồng cỏ thiêng liêng " 613
Khôn ngoan trong việc điều khiển các đan sĩ 614
• Jean Climaque 614
Nơi chóp đỉnh của chiếc thang thiêng liêng 616
II. Từ nhất tính thuyết đến nhất ý thuyết (monophysisme - monothélisme) 617
• Lịch sử 617
"Ở đây, số phận con người bị đe doạ" (xung quanh nhất tính thuyết) 620
Giáo hội khẳng định dứt khoát về Đức Kitô: Công đồng Constantinople III (680-681) 621
• Sophrone De Jérusalem 622
Hai bản tính của Đức Kitô trong hoạt động phối hợp (synergy) cách không phân chia cũng không lẫn lộn 624
• Maxime le Confesseur (người tuyên tín) 625
Một chứng nhân tự chuốc lấy cái chết thảm khốc  625
Một bị cáo hiên ngang và đanh thép 627
Một Kitô học tinh tế 629
Con người được ban cho “Hiện hữu, hiện hữu tốt đẹp và luôn được hiện hữu " 632
"Logos" nguyên lý và "tropos" (cách) 633
Hai ý muốn hiệp thông với nhau trong cơn hấp hối của Đức Kitô 636
Một mầu nhiệm tình yêu 637
"Không gì mang hình dạng Thiên Chúa cho bằng lòng mến Thiên Chúa 639
Hội Thánh thực hiện sự hiệp nhất 640
III. Nền văn chương hợp tuyển: Jean Damascène  641
• Nhà sưu tập và biên tập 642
• Chuyên viên về thuật ngữ Ba Ngôi 644
• Người kế tục Maxime trong lãnh vực Kitô học  645
Nhân tính Đức Kitô đã không bao giờ hiện hữu (độc lập) 647
• Kẻ trung thành đối với Đức Maria 648
"Bà đã được sinh ra không phải vì bản thân Bà" 649
• Người đưa ra lý thuyết về ảnh tượng 650
"Đấng vô hình đã trở nên hữu hình (...), bạn có thể làm ra ảnh tượng" 652
KẾT LUẬN 655